Изучение читателя и чтения: история, соврем. положение, методика.

С появл. 1-ой б-ки началась история изучения читателей в России (11 в.). Польз-ли рукописн. лит-ры – Я.Мудрый, его сыновья, внуки. Социальный состав чит-лей Киевской Руси – ремеслен., крестьянство. Осн. фактор для изуч. чит-лей – наличие потенц. чит-лей. 14-17 вв. – монастыр. биб-ки. с 14 в. кол-во чит-лей увеличив. Растет кол-во личных б-тек. Только в конце 18 в. печатная светская книга читается почти во всех слоях об-ва. Но больша часть насел. – крепост. крестьянство были неграмотн. и ограничивалась знакомством с фольклором. С развитием библ. дела изучение чтения связыв. с оказанием необход. помощи в выборе книг. Разраб. правила и инструкции для библиотекарей, Т. о., в 18 в. закладывались основы изуч. чтения самими библиотекарями. 19 в. – большое знач. изуч. чит-лей из народа придавали революц. демократы, либеральная интеллигенция. Л.Н.Толстой (50-60-е) – большой вклад и изуч. чит-лей (спец. программа о народных читателях,опубл. в журн «Ясная Поляна»). Кофр (70-80-е) – изучал доступность книг для кнестьян, их чит. интересы. Он оказал влияние на изуч. чтения в Харьковской жен. шк. (кружок Алчевско й, кот. сущ. до 1917 г.). Результат - указатель "Что читать народу. 1884-1906 ", (оценки книг для народного и детского чтения). Исследов. Рубакина - «Этюды о русской и чит. публике». Он сделал попытку изучить психол. чит-ля, процесс чтения, взаимоотношения между писателем и чит-лем. 2-я половина 19 в. – увелич. читательской адтории. 30-е г. 20 ст. – новый этап изучения чтения и чит-лей (крестьяне, рабочие, красноармейцы). Нечаев, Рыбников – ими проведено исследование (анкетный опрос красноарм.) Итоги в работе Хлебцевича «Изучение читательских интересов. Массовый читатель», «Массовый читатель и книга». Появл. публикаций в журн. «Красный библиотекарь» и «Книгоноша». Изуч. чит-лей вошло в практику биб-тек. проводились социологич. иследов. Изуч. велось методами наблюдения, анализа читательских откликов и формуляров. Ин-т библиотековедения – исследов. чтения на базе обл. биб-тек по специально разработ. плану. Т.о. в 20-30-е гг. разраб. основы изучения чит-лей: вопросы психол. чтения и чит-ля, библиотечной психологии. 60-80-е гг. – проведение крупномасштабных исследов. Участвуют разные регионы, в т.ч. и биб-ки БССР. Проект, разраб ГБ СССр им Ленина «Книга и чтение в жизни совет. об-ва». (Монография Афанасьевой «За книгой» .) В соотв. с этой программой написана также работа бел. социологов «Книга и чтение в жизни молодежи ударных камсомольскіх строек Беларуси». Исслед. проводили ГБ БССР, ЦК ЛКСМ Беларуси, Ин-т филос. и права. Кон. 80-х – в Беларуси проведено исслед. запросов чит-лей-студентов на тему «Почему вы покинули нашу б-ку?» Произошел небольшой спад чит-лей. 90- е - На Беларусі сацыялогія чытання ў яе сучасным выглядзе пачала пленна развівацца ў рамках даследв. па праблеме: “Кніга і чытанне ў жыцці савецкага грамадства”, якія былі задуманы як планамернае вывучэнне чытання і чытацкіх арыентацый розных сацыяльных груп.1)даследв.- “Савецкі чытач”, 1965-1967. Быў ахоплены шэраг асноўных сацыяльна-прафесійных і сацыяльна-дэмаграфічных катэгорый у межах былога СССР, у тым ліку і на Бел. Вывуч. чытанне рабочых, калгаснікаў, ІТР, настаўнікаў, моладзі. 2) “Кніга і чыт. ў жыцці невялікіх гарадоў”, якое праводзілася ДБСССР імя У.І.Леніна ў 1969-1972, накіравана на вывучэнне чытання жыхароў гарадоў РСФСР, не мела адносін да Беларусі. Але методыка, распрацаваная даследчыкамі, магла быць выкарыстана і ва ўмовах Беларусі. 3)“Кніга і чытанне ў жыцці савецкага сяла” (1973-1975г.г.), у якім беларускія вучоныя прынялі самы актыўны ўдзел. У 90-х стварэнне сацыялагічнай службы пры ДБ БССР з удзелам у ей прафесійных сацыелагаў. У 1990-1991 - даследванні: “Дэмаграфічная сітуацыя і інфармацыйныя патрэбы насельніцтва ў зонах абслугоўвання бібліятэк з лікам чытачоў да 200 чалавек” і “Чытач масавай бібліятэкі” З пачатку 1990-х гадоў Нацыянальная бібліятэка Беларусі займае адметнае месца ў вывучэнні чытачоў. Накірункі вывучэння чытацкай аўдыторыі і чытацкіх паводзін карыстальнікаў НББ: вывучэнне асобных сацыяльна-прафесійных груп, напрыклад – студэнтаў; вывучэнне чытання асобных відаў дакументаў, напрыклад – замежнай перыёдыкі; вывучэнне сегментаў чытацкай аўдыторыі, напрыклад – чытачоў, якія пакінулі бібліятэку; вывучэнне асобных напрамкаў дзейнасці бібліятэка, у прывыатнасці, стварэнне і функцыянаванне сучаснага ДБА і вывучэнне агульных тэндэнцый развіцця чытацкай аўдыторыі і перспектыў удасканалення сістэмы яе абслугоўвання. НББ разам з іншымі буйнейшымі бібліятэкамі падрыхтавала і правяла даследаванне “Чытач навуковых бібліятэк г.Мінска і праблемы ўдасканалення яго абслугоўвання” Мэта даследавання: распрацоўка навукова абгрунтаванай сістэмы якаснага інфармацыйна-бібліятэчнага абслугоўвання ў складаных сацыяльна-эканамічных умовах. Прааналізаваны комплекс узаемаадносін чытача і бібліятэкі, паказана структура і дынаміка чытацкай аўдыторыі, адносіны чытачоў да розных элементаў сістэмы бібліятэчнага абслугоўвання, месца НББ ў сістэме іншых навуковых бібліятэк горада. Былі падрыхтаваны прапановы, накіраваныя на перагляд структуры бібліятэкі з улікам зменаў у складзе чытацкай аўдыторыі і характары чытацкіх паводзін. Бібліятэка прыступіла да стварэння прынцыпова новага даведачна-пошукавага апарату на базе аўтаматызацыі. Паміж бібліятэкай і яе карыстальнікамі павінна быць налажана зваротная сувязь, якая дазволіць карэктаваць дзейнасць бібліятэкі ў галіне задавальнення чытацкага попыту. Одным са спосабаў наладжвання такой сувязі з’яўляецца правядзенне рэгулярных даследаванняў. Прыкладам такога роду даследавання стаў праект, выкананы НББ па заказу Міністэрства культуры РБ: “Арганізацыя бібліятэчнага абслугоўвання жыхароў маланаселеных пунктаў” Задач: вывучэнне складу і выкарыстання фондаў сельскіх бібліятэк. Вынікі даследавання дазволілі выпрацаваць канкрэтныя рэкамендацыі па рэарганізацыі сеткі сельскіх бібліятэк, фармаванню іх фондаў і ўдасканаленню абслугоўвання сельскага насельніцтва, у прыватнасці, прызнана немэтазгодным зачыняць бібліятэкі ў маланаселеных пунктах. Значэнне масштабнага міжведамаснага даследавання “Структура і дынаміка дзіцячага чытання” (1996 г.) у тым, што атрыманыя вынікі дазволілі адказаць на пытанне: што чытаюць і што будуць чытаць беларуския дзеці на пры канцы ХХ пачатку ХХ1 стагоддзя. Роля і месца публічнай бібліятэкі ў грамадстве сталі прадметам буйнамасштабнага даследавання “Публічныя біблічтэкі Беларусі ў сацыякультурным асяроддзі”. Працэс збору інфармацыі быў завершаны ў 2001 годзе. Разглядалісь праблемы ўзаемадзеяння публічнай бібліятэкі з карыстальнікамі ў сацыякультурным асяродлзі канкрэтнага регіёна, іміджу бібліятэкі, запатрабаванасць яе паслуг, наведвальнасць, тэмы і напрамкі чытання, сацыяльна-дэмаграфічныя характарыстыкі чытацкай аўдыторыі. Акрамя Нацыяналоьнай бібліятэкі даследваннямі чытання займаюцца: Кніжная палата Рэспублікі Беларусь, кафедра бібліятэказнаўства Мінскага інстытута культуры і шэраг іншых устаноў звязаных з кнігавыдавецтвам і кнігараспаўсюджаннем. 3 узроўні сацыялагічных даследванняў на Беларусі: 1. Узровень лакальных даследванняў, якія праводзяцца асобнымі бібліятэкамі, альбо аддзеламі буйных навуковых бібліятэк.2.Узровень міжбібліятэчных рэгіянальных даследванняў па рэпрэзентатыўнай выбарцы на базе бібліятэк аднаго тыпу.3.Узровень міжрэспубліканскіх, альбо міжнародных даследванняў.

Конфликты в семейной жизни. Как это изменить? Редкий брак и взаимоотношения существуют без конфликтов и напряженности. Через это проходят все...

Что будет с Землей, если ось ее сместится на 6666 км? Что будет с Землей? - задался я вопросом...

Что способствует осуществлению желаний? Стопроцентная, непоколебимая уверенность в своем...

Что вызывает тренды на фондовых и товарных рынках Объяснение теории грузового поезда Первые 17 лет моих рыночных исследований сводились к попыткам вычис­лить, когда этот...

Не нашли то, что искали? Воспользуйтесь поиском гугл на сайте: