Сдам Сам

ПОЛЕЗНОЕ


КАТЕГОРИИ







Інстытуцыяльныя (арганізацыйна-ведамасныя) віды бібліяграфіі





Від бібліяграфіі і відавая класіфікацыя – адна з самых палемічных праблем айчыннага бібліяграфазнаўства. З канца ХХ ст. на падставе распрацоўкі структурна-функцыянальнага падыхода яна трансфарміравалася ў праблему функцыянальнага зместу (сутнасці) бібліяграфічнай дзейнасці.

Праблема відаў бібліяграфіі ўзнікла ў той час, калі пад тэрмінам «бібліяграфія» разумелі як асобны бібліяграфічны дапаможнік ці іх сукупнасць, а відавая класіфікацыя як класіфікацыя бібліяграфічнай прадукцыі па розных прыметах. А.П.Коршунаў лічыць, што падставамі для вызначэння відавой класіфікацыі бібліяграфія як дзейнасць могуць быць:

1. арганізацыйна-ведамасная прымета,

2. аднароднасць ствараемай і распаўсюджваемай бібліяграфічнай прадукцыі,

3. дзейнасныя віды бібліяграфіі.

У сістэме функцыянавання фіксаванай інфармацыі ў грамадстве існуюць сацыяльныя інстытуты, у межах якіх ствараюцца, кумулююцца, распаўсюджваюцца дакументы. Гэта рэдакцыйна-выдавецкая справа, кніжны гандаль, бібліятэчная справа, архіўная справа, навукова-інфармацыйная справа, бібліяграфічная дзейнасць. Бібліяграфічная дзейнасць займае асобнае становішча, яна не мае арганізацыйнай цэласнасці, існуе ў межах іншых вышэйпералічаных інстытутаў і прадстаўляе карыстальніку не самі дакументы як крыніцы інфармацыі, а звесткі пра іх, бібліяграфічную інфармацыю. У названых інстытутах можна выдзеліць два асноўных узроўні ці контуры: непасрэдна-дакументны і дапаможны ці другасны (бібліяграфічны). Гэты дапаможны контур (уключаючы формы арганізацыі, суб'екты, мэты, аб'екты, працэсы, сродкі і вынікі) утварае частку грамадскай практыкі, якую называюць бібліяграфічная дзейнасць і якая па арганізацыйна-ведамаснай прымеце падзяляецца на наступныя інстытуцыянальныя віды бібліяграфіі: бібліятэчная бібліяграфія, выдавецкая бібліяграфія, кнігагандлёвая бібліяграфія, кніжнапалацкая бібліяграфія, навукова-інфармацыйная бібліяграфія, архіўная бібліяграфія, музейная бібліяграфія і магчыма іншыя, якія з'явяцца ў адпаведнасці са з'яўленнем новых сацыяльных інстытутаў СДК.

Сацыяльны інстытут СДК Узроўні (контуры дзейнасці) Від бібліяграфіі па арганізацыйна-ведамаснай прымеце (інстытуцыянальныя)

непасрэдна-дакументны дапаможны ці другасны (бібліяграфічны)

Бібліятэчная

справа Збіранне, захаванне і распаўсюджанне дакументнай прадукцыі, прызначанай для шырокага выкарыстання ў грамадстве Фарміраванне інфармацыйна-пошукавага апарата, стварэнне другаснай інфармацыі, адасобленай ад пэўнага фонда, давядзенне БІ да карыстальнікаў бібліятэчная бібліяграфія

выдавецкая справа Стварэнне (рэакцыйная падрыхтоўка і тыражыраванне) дакументнай прадукцыі Стварэнне разнастайных уліко-вых форм створанай, плануемай да стварэння прадукцыі, бібліяграфія аздабленне ствараемай прадукцыі, давядзенне БІ да карыстальнікаў выдавецкая бібліяграфія

кнігагандлёвая справа Продаж дакументнай прадукцыі Стварэнне разнастайных уліковых форм прапануемай да продажу дакументнай прадукцыі, плануемай да продажу і да т.п., давядзенне БІ да карыстальнікаў кнігагандлёвая бібліяграфія

дзейнасць кніжных палат (улікова-рэгістрацыйная дзейнасць) Улік дакументнай прадукцыі на аснове дзяржаўнай рэгістрацыі Стварэнне крыніц дзяржаўнай і рэпертуарнай бібліяграфіі, давядзенне БІ да карыстальнікаў кніжнапалацкая бібліяграфія

навукова-інфармацыйная дзейнасць Дзейнасць па аналітыка інфармацыйнаму забеспячэнню спецыялістаў Стварэнне і давядзенне да спецыялістаў аналітыка-бібліяграфічных матэрыялаў навукова-інфармацыйная бібліяграфія

архіўная дзейнасць Збор, захаванне, навуковае даследаванне і прадастаўленне карыстальнікам архіўныя дакументы Фарміраванне інфармацыйна-пошукавага апарата, даведачна-бібліяграфічнае абслугоўванне архіўная бібліяграфія

музейная дзейнасць Збор, захаванне, навуковае даследаванне і прадастаўленне карыстальнікам музейных экспанатаў (у тым ліку дакументаў) Апісанне дакументных экспанатаў, фарміраванне інфармацыйна-пошукавага апарата музейная бібліяграфія

Іншыя (Інтэрнэт) Іншыя

Іншыя

Іншыя

 

1. Бібліяграфазнаўства як сістэма навуковых ведаў

Б/г/фоведение - научная дисциплина изучающая структуру и свойства б/г/ф-ой информации, закономерности процессов, ее создание и доведение до потребителей. Б/графоведение зародилось в недрах ПБД, постепенно оно приобрело научную значимость и это позволило выделить ее в отдельную науку. (3 исторических этапа: до 1917 г. первое научное изыскание в этой области – Ломоносов «Рассуждения об обязанностях журналиста», Анастасевич «Опыт российской библиографии». После 1917 г. очень широко изучаются вопросы библиографоведения: состоялось 2 съезда библиографов, огромное значение сыграл Симоновский директор ГБ им. Ленина и книжной палаты. Современный этап 70 гг. 20 в. Барсук «Библиографоведение из библиографии в самостоятельную научную дисциплину»)

Б/г/ф-ая практика, особенно в ее научно-вспомогательных аспектах, обладает чертами научно-исследовательского труда и поэтому может рассматриваться как область не просто практической, а научно-практической деятельности. Между практикой и возникшей на ее почве наукой сохраняется тесное взаимодействие обеспечивающее их взаимообогащение. Б/г/фоведение не может существовать и развиваться в отрыве от своего объекта, вне б/г/ф-ой практике.

Аспектные подразделения: теория; история; организация; методика.

Объектные подразделения: б/г/фия в целом; общая б/г/фия; государственная б/г/фия; специальная б/г/фия: а) научно-вспомогательная; б) рекомендательная; универсальная б/г/фия;

отраслевая б/г/фия: а) общественно-политическая, художественная литература и изд.; б/г/ф-он обслуживание;

Характеристика основных разделов:

История б/г/фии-н-ая дисциплина, которая изучает:

-происхождение и развитие б/г/фии в целом, отдельных подразделений, с древнейших времен до сегодняшнего времени;

-истоки и причины возникновения тех или иных б/г/ф-их явлений, их конкретно-исторических и социально-экономических обусловленностей;

-использование б/г/фии обществом в различных целях;

-исторические связи б/г/фии с библиотечн., книготорг., издательским делом и другими областями деятельности в системе документальных коммуникаций.

Теория б/г/фии – научная дисциплина, реализует задачи:

-развитие и совершенствование методологических, логикопознавательного арсенала, б/г/фведения необходимого для правильной интерпритации, научного анализа и обобщения материала практической БФД;

-вскрытие объективных общих и частных закономерностей свойственных б/г/фии в целом и отдельных ее подраделений;

-выяснение сущности б/г/фии как общественного явления, обоснование общественных функций, границ, объектов, процессов и методов БФД;

-установление связи б/г/фии с другими областями знания и практической деятельности.

Организация б/г/фии – задачи:

-научная разработка аутей и средств государственного управления и планирования в области БФД;

-разработка организационных принципов БФД.

Методика б/г/фии:

-разрабатываются приемы, правила и способы показатели качества и эффективности практической БФД, методы ее экономического анализа;

-содействие внедрению стабильных нормативов; новейших методов и технических средств в практику б/г/фтрования и б/г/ф-ого обследования

-повышение эффективности и качества всех направлений б/г/ф-ой работы.

Связь б/г/фоведения с другими науками.

1.С библиотековедением – смежные и частично совмещающиеся научные дисциплины;

2.С НИД и информатикой;

3.книговедением.

Все эти дисциплины организуют систему, генеральное направление которой – всемерное взаимодействие, координация и кооперирование, нацеленное на устранение паралелизма и ведомственных разобщенности, основные на общности конечных целей и пониманием самостоятельности.

 

Билет № 24

1. Міжнароднае супрацоўніцтва ў галіне бібліяграфічнай дзейнасці

Дзякуючы узаемадзеянню цэнтраў библияграфичнай дзейнасци ў межах краины библиятэкам прадастаўляецца магчымасць выкарыстоўваць нацыянальныя инфармацыйныя рэсурсы, але на сеняшни дзень перад библиятэками стаиць задача забеспячэння доступу да замежных библияграфичных рэсурсаў. Рэализацыя гэтай задачы вырашаецца праз мижнароднае библияграфичнае супрацоўництва, гэта значыць, праз узаемадзеянне библиятэк, библияграфичных цэнтраў краины з аналагичными замежными ўстановами. Прычым у працэсе гэтага ўзаемадзеяння павинны вырашацца дзве звязаныя памиж сабой задачы: па-першае, прадставиць максимальна магчымы доступ карыстальникам краины да инфармацыйных рэсурсаў свету без усяляких абмежаванняў; па-другое, интэграваць нацыянальную библияграфичную инфармацыю ў мижнародную инфармацыйную прастору, зрабиць яе даступнай супольнасци свету и стварыць перадпасылки для яе канкурэнтаздольнасци. Гэтыя дзве задачы па пераадоленни инфармацыйных бар’ераў узаемазвязаны и накираваны на арганизацыю ўсеагульнага доступу да глабальнай инфармацыи.

Мижнароднае библияграфичнае супрацоўництва рэализуецца па линии мижнародных арганизацый, таких як ЮНЕСКА, ИФЛА, ФИД, ИСА. Удзел у рабоце гэтых арганизацый (а ў краине ББА и НББ з’яўляюцца членами ИФЛА) дазваляе выкарыстоўваць замежны вопыт, мижнародныя навуковыя распрацоўки, прымаць удзел у абмеркаванни и вырашэнни разнастайных праблем, у тым лику фармиравання и выкарыстання инфармацыйных рэсурсаў свету, у рэализацыи распрацаваных ими и прынятых на мижурадавым узроўни мижнародных праграм, у тым лику ў галине библияграфичнай дзейнасци, таких як УБУ/МАRС, Памяць свету, НАЦИС, Инфармацыя для ўсих, Усеагульная даступнасць выданняў, Захаванасць и кансервацыя и инш. Универсальная передача данных и телекоммуникации

Цели основной программы UDT: -содействие развитию электронной передачи данных между библиотеками и их пользователями; -устранение барьеров, препятствующих развитию телекоммуникаций; -осуществление контроля за разработкой и соблюдением международных стандартов по использованию электронных средств передачи данных в библиотеках, информационного обеспечения в данной области; -поддержка и практическое содействие реализации других Основных программ путем использования электронных средств передачи данных. Универсальный библиографический учет и международная программа MARC Цели основной программы UBCIM: -координация деятельности, направленной на развитие автоматизированных систем и совершенствование стандартов в области библиографического учета на национальном уровне, развитие международного обмена библиографической информацией в том числе путем поддержки профессиональной деятельности соответствующих секций и отделов ИФЛА, контроля за соблюдением требований стандартов на библиографическое описание и машиночитаемый формат, а также выполнения функции информационно-посреднического центра по предоставлению информации о деятельности ИФЛА в данной области; -содействие распространению формата UNIMARC, координация деятельности специалистов по его совершенствованию и осуществлению контроля за его соблюдением; -обеспечение издания программ и проектов, касающихся международных библиографических описаний и машиночитаемых форматов, а также материалы соответствующих конференций и семинаров.

 

1. Арганізацыя бібліяграфічнай дзейнасці ў Рэспубліцы Беларусь на сучасным этапе

Згодна з мiждзяржаўным ГОСТ 7.0-99 “Інформационнобиблиотечная деятельность, библиография. Термины и определения” бiбл.гр цэнтр – гэта iнфармацыйны цэнтр, якi выконвае функцьиi па вытворчасцi, зборы, перапрацоўцы i распаусюджваннi бiбл.гр iнфармацыi.

НАЦЫЯНАЛЬНАЯ КНІЖНАЯ ПАЛАТА:

Сярод бiбл.гр цэнтраў асобае месца належыць Нац.кн. палаце (НКП) РБ. Яна з’яуляецца нацыянальным бiбл.гр цэнтрам краiны, якi забяспечвае дзяржаўны ўлiк i распаўсюджванне iнфармацыi аб друкаванай прадукцыi краiны.

На базе абавязковага бясплатнага экземпляра НКП ажыццяўляе дзяржаўны бiбл.гр ўлiк, фармiруе электронны бiбл.гр банк даных дзяржаўнай бiблiяграфii, якi складаецца з БД кнiг i брашур, нарматыўна-тэхн. дакументаў, аўтарэф. дысертацый, картаграфiчн. выданняў, выяўленч. i нотн. выданняў, газетн. i часопiсн. артыкулаў, а таксама экстэрыёрыкі РБ. НКП выпускае крьнiцы нацыянальнай бiблiяграфii, якiя дадаюцца з бягучых i рэтраспектыўных паказалыiiкаў. З 1924 г. выходзяць бягучае выданне “Лет. друку Бел.”, а таксама кумулятыўныя выданнi: два штогоднікі “Кнiгi Бел.” (з 1981 г.) i “Паказальнiк бiбл.гр дапаможникау Беларусi” (з 1976 г.). Гэтыя крыніцы маюць базавы характар i з’яўляюцца асновай для фармiравання інш відаў бiбл.гр прадукцыi.

Ф-цыі НКП:

1. універсальны б.гр улік;

2. выконвае ф-ыi цэнтра цэнтралiзаванай каталагiзацыі;

3. выконвае ф-ыi Нацыянальнага агенцтва па мiжнароднай стандартнай нумарацыi кнiг, што выйшлi ў Бел.(ISBN);

4. ажьщцяўляе даведачна-бiбл.гр абслугоўванне ў выглядзе даведак аб усёй прадукцыi, выдадзенай у РБ;

5. аказвае i платныя iнфармацыйныя i бiбл.гр паслугi.;

6. выконваючы ф-ыi цэнтра навукова-тэхн. iнфармацыі ў галiне выдавецкай справы, палiграфii, кнiжнага гандлю, бiблiяграфii, НКП вядзе спецыялiзаваны даведачнаiмфармацыйны фонд;

7. праводзiць навуковыя даследаваннi па праблемах нац. бiбліяграфіі, сацыялогii чытання, пастаянна ўдасканальвае метадычнае i арганiзацыйнае забеспячэнне дзяржаўнай бiблiяграфi.

Задачы:

1. пашырэнне саставу аб’ектаў дзяржаўнай рэгiстрацыi, бiблiяграфавання, статыстычнага ўлiку i архiўнага захавання з дапамогай iнфармацыйных прадуктаў новага пакалення, так званых някнiжных матэрыялаў;

2. забеспячэнне найбольшай панўаты, аператыўнасцi i дакладнасцi Нац. бiблiяграфii, у тым лiку i дзякуючы прыняццю рыхтуемага закона “Аб абавязковым экзэмпляры дакументаў”;

3. распрацока i выкарыстанне праграм рэтраканверсii каталогаў i бiбл.гр паказальнiкаў НКП для прадастаўлення карыстальнiкам магчымасцi пошуку у iнтэрактыўным рэжыме iнфармацыі з 1924 г.;

БІБЛІЯТЭКІ:

Асноўныяi кiрункі:

1. раскрыццё з дапамогай бiблiяграфiчных сродкау фондау бiблiятэк (ствараюцца каталогi, картатэкi, бюлетэнi, спiсы новых паступлеi-шяу);

2. стварэнне бiбл.гр крыніц рэпертуарнага характару, якiя б адлюстроўвалi увесь рэпертуар кнiгавыдання, пачынаючы з пачатку кнiгавыдання да пачатку дзяржаунай рэгiстрацыi;

3. падрыхтоука бiблiяграфiчньих крынiц, ў тым лiку ў выглядзе картатэк, бiбл.гр дапаможн., БД па бiблiяграфiчным забеспячэннi пэуных галiн ведаў;

4. бiблiяграфiчнае забеспяч. адпачынкавай, адукацыйнай, выхаваучай дзейнасцi праз падрыхтоўку i выданне крынiц папулярнай бiблiяграфii;

5. бiблiяграфiчнае абслугоувакне спажыуцоу iнфармац.;

6. арганiзацыя доступу спажьтцоў iнф. да iнфармацыйн. рэсурсаў iншых бібл., цэнтрау iнфармац., мiжнародных БД;

7. фармираванне бiбл.гр культуры чытач. сваёй бiблiятэкi;

8. метадычная дапамога бiблiятэкам сваёй сеткi ў галiне бiбл.гр дзейн.;

9. каардынацыя i кааперацыя бiбл.гр дзейнасцi з iншымi бiблiятэкамi i iнфармацыйнымi, цэнтрамi ў межах рэгiёна, краiны, замежнымi цэнтрамi;

10. аранiзацыя навуковых даследаванняу у галiне бiблiяграфii.

ВЫДАВЕЦТВЫ: займаюцца складальніцкай б.гр дзйнасцю, рыхтуюць б.гр крыніцы (прайс-лісты, тэматычныя планы, каталогі выдавецтваў). На сёняшні дзень яны маюць уласныя сайты. Б.гр сродкі з’яўляюцца галоўнымі па распаўсюджванні інф. па плануемай да выхаду і выдадзенай прадукцыі.

КНІЖНЫЯ МАГАЗІНЫ: У буйных магазінах ствараюцца б.гр аддзелы, або ў штат уводзяцца б.графы, або ф-цыі б-ёграфаў выконваюць таваразнаўцы.

Кірункі:

1. выкарыстанне б.гр сродкаў для фарміравання асартыменту кн.магаз.;

2. ствараюцца спец картатэкі (картатэкі заказу, наяўных кніг у продажы, заказаў пакупнікоў, свабодных астаткаў і паўторных заказаў). На сёняшні дзень гэтыя картатэкі ператвараюцца ў БД.

3. Б.гр абслугоўванне пакупнікоў, ствараецца куток пакупніка.

4. вядуць б.гр інфармаванне пакупнікоў, шляхам падрыхтоўкі б.гр спісаў і публікацый ў СМІ, рэкламных матэр., буклетаў.

5. вядуць работу па фарміраванні б.гр культуры спажыўцоў.

Б.гр сродкі маюць рэкламны характар таму, што галоўная задача – продаж кніг.

ОРГАНЫ НТІ: Галоўная мэта – садзейнічанне з дапамогай б.гр сродкаў развіццю навукі, вытворчасці, кіраванню, павышэнню кваліфікацыі спец-аў. Яны ажыццяўляюць практычна ўсе кірункі бюгр дзейнасці:

- працуюць з дакументамі па сваёй галіне ведаў;

- ствар. давед.пошукавы апарат, аб’ектам адлюстравання ў якім з’яўл як першасная, так і фактграфічн інф.;

- ствараюць рэфератыўныя б.гр крыніцы;

- арганізуюць доступ спецыялістаў як да ўласных, та і да сусветных інф.рэсурсаў, шляхам выкарыстання разнастайных БД і выкарыстання сродкаў тэлекамунікацый;

- пры абслугоўванні карыстльнікаў выкарыстоўваюць формы работы, дзе ў якасці паслуг прапануюцца паслугі з больш глыбокайаналітыка-сінтэт. апрац. дакументаў (тэматычныя падборкі, агляды літ-ры, рэферат.зборнікі, выбарчае распаўсюджванне інф. і г.д.

Па ініцыятыве Беларускай бібліятэчнай асацыяцыі была распрацавана “Канцэпцыя інфармацыйнага ўзаемадзеяння бібліятэк Беларусі” (2000 г.), дзе вызначана, што ўзаемадзеянне бібліятэк павінна ажыццяўляцца на аснове канцэпцыі сеткавых інфармацыйных тэхналогій і шматмэтавай кааперацыі паміж бібліятэкамі, бібліятэкамі і інфармацыйнымі цэнтрамі. У “Канцэпцыі...” прадстаўлены вынікі аналізу тэндэнцый развіцця інфармацыйнага ўзаемадзеяння бібліятэк свету, даецца аналіз сучаснага стану, праблем і перспектыў інфарматызацыі бібліятэчных сетак РБ, разглядаюцца прынцыпы, формы, функцыянальныя аспекты ўзаемадзеяння бібліятэк на ўзроўні першасных і другасных рэсурсаў.

Сярод асноўных кірункаў інфармацыйнага ўзаемадзеяння бібліятэк на узроўні другасных рэсурсаў у “Канцэпцыі...” выдзяляюцца: - стварэнне зводнага электроннага каталога бібліятэк краіны з мэтай атрымання адзінай даведачнай базы аб наяўнасці дакумента ў галаўных бібліятэках краіны і арганізацыі ўдаленага доступу да яго; укаранення тэхналогіі аднаразавага бібліяграфавання і выкарыстання гатовых бібліяграфічных запісаў усімі бібліятэкамі; стварэння бібліяграфічнай базы нацыянальнага дакумента і прадстаўленне яе міжнароднай супольнасці. - укараненне карпаратыўнай каталагізацыі, якая прадугледжвае аднаразавае стварэнне бібліяграфічнага запісу; сумеснае (НКП і бібліятэкамі-ўдзельніцамі) стварэнне і папаўненне зводнага каталога; цэнтралізаванае вядзенне сістэм класіфікацыі і кадзіравання; сумесную работу бібліятэк па стварэнні нацыянальных аўтарытэтных/нарматыўных запісаў і лінгвістычных баз і цэнтралізаванае іх вядзенне. - рэтраканверсія каталогаў неабходна для поўнага адлюстравання фондаў бібліятэк і сукупнага фонда ў зводным каталогу. - стварэнне зводных тэматычных баз даных, якія б адлюстроўвалі інфармацыйныя рэсурсы ўсіх галіновых і рэгіянальных бібліятэк па дадзенай тэматыцы, на аснове кааперацыі. - стварэнне аўтарытэтных/нарматыўных запісаў. Забеспячэнне доступу да замежных баз даных таксама можа ажыццяўляцца шляхам стварэння цэнтраў калектыўнага карыстання базамі даных, у якіх бы аб’ядноўваліся б на парытэтных пачатках бібліятэкі, ажыццяўляючы калектыўную падпіску і выкарыстанне крыніц інфармацыі.

У “Канцэпцыі...” указана таксама на неабходнасць дакладнага размежавання функцый бібліятэк і органаў НТІ, пры гэтым адзначана, што органы НТІ маглі б узяць на сябе функцыі па аналітычнай апрацоўцы інфармацыі. Але самі кірункі ўзаемадзеяння, больш дакладнае азначэнне функцый, задач дзейнасці ўказаных суб’ектаў сістэмы дакументных камунікацый у межах узаемадзеяння не вызначаны.

 

Билет № 21

1. Арганізацыйна-функцыянальная структура бібліяграфічнай службы розных тыпаў бібліятэк Беларусі Бiбл.гр дзейнасць ажыццяўляецца ў бiблiятэках усiх тьпаў. І яна значна ўскладняецца на сёння. Гэта звязана з: вялікім аб’ёмам інфармацыі, ускладненнем б.гр працэсаў, б.гр крыніцы рассеяны, ускладненнем патрэб карыстальнікаў.

У цяпер. час сярод асн. задач, якiя стаяць перад бiбл.гр службамi бiбл., выдзял. наступныя:

1. стварэнне аптымальных умоў i роўных магчымасцей для поўнага задавальнення прафесiйных i агульнакультурных патрэбнасцей у бiбл. iнфармацыі без усялякiх забарон на iнфармацыю i незалежнасцi ад тэрытарыяльных аблiвасцей развiцця асобных бiблiятэчных сетак;

2. усебаковая iнтэнсiфiкацыя бiблiяграфiчных працэсау, укараненне новых iнфармацыйных тэхналогiй, рацыянальнае карыстанне з улiкам аптымальнага ўзаемадзеяння аўтаматызаваных i традыцыйных сродкаў падрыхтўокi i давядзення iнфармацыi да спажыўцоў;

3. павышэнне эфектыўнасцi i якасцi бiбл.гр прадуктаў i паслуг, ствараемых бiбл.гр службамі;

4. павышэнне камфортнасцi абслугоўвання спажыцоў за кошт комплекснага прадастаўлення бiбл.гр iнфармацыи i першаснага дакумента; 5. вызначэнне свайго месца на iнфармацыйным рынку рэгiёна, распрацоўка асартыменту бiбл.гр прадуктау i паслуг у адпаведнасцi з iнфармацыйнымi патрэбамi спажьиуцоў iнфармацыi i магчымасцямi бiблiятэк;

6. укараненне элементаў эканамiчнага гаспадарання ў практыку работы бiблiятэк;

Вырашэнне ўказаных задач залежьаць ад арганiзацыi бiбл.гр дзейнасцi як цалкам па краiне, так i ў кожнай бiблiятэцы. Маргенштэрн лiчыць, што бiбл.гр служба — гэта падсiстэма бiблiятэкi, якая забяспечвае яе бiблiяграфiчную дзейнасць. У склад бiбл.гр службы уваходзяць iнфармацыйныя рэсурсы, прадстаўленыя бiбл.гр i даведачнымi крынiцамi розных вiдаў i месцаў захоування; персанал або суб’екты бiбл.гр дзейнасцi; арганiзацыйныя формы бiбл.гр дзейнасцi; матэрыяльна-тэхнiчная база (МТБ) i эканамiчная. Арганiзацьгйна-функцыянальная структура бiбл.гр службы бiблiятэк розных тыпаў залежыць ад шэрага як знешнiх, так i нутраных факгараў. Рэалiзацыя асноўных функцый, вырашэнне пастаўлекых перад бiбл. задач ажыццяуляюцца шляхам фармiравання ў ёй арганiзацыйнай структуры (сукупн. падраздзяленняў — аддзелаў, сектараў, груп), якiя выдзяляюцца па розных прыметах: выконваемых функцыях (аддзелы камллектавання, абслугоўвання i iнш.); галіновых, цi змястоўных (аддзелы мастацтва, сельскагаспадарчай лiтаратуры i iнш.); моўных (аддзел замежнай літ-ры); вiдах дакументаў (аддзел нармат. дакументаў па стандартызацыi, аддзед патэнтных дакументау) і інш. Чым вышэй статус бiбл., тым складаней яе арганiзацыйная структура i адпаведна струк. бiблiяграфiчяай службы. Так, для вьтрашэння пастаўленых задач у НББ (па стану на 2006 г.) створаны i функцыянуюць 42 аддзелы i больш за 80 сектараў i груп, два самастойн. бiбл.гр аддзелы, у той час як у абласных унiверсальных навуковых бiблiятэках выдзяляюцца ад 12 (Магiлёуская АУНБ) да 19 аддзелаў i сектараў (Вiцебская, Мiнская АУНБ) з самастойным бiбл.гр аддзелам; у цэнтральнай бiблiятэцы ЦБС — ад трох да пяцi аддзелаў, у большасцi бiбл. няма самастойнага бiбл.гр аддзела, а бiблiёграфы працуюць у аддзеле абслугоування i iнфарацыi.

Бiбл.гр служба бiблiятэк можа мець цэнтралiзаваны i дэцэнтралiз. характар. Пры цэнтралiзаванай службе штатныя бiблiёграфы сканцэнтраваны ў бiблiяграфічным аддзеле, хаця iх рабочыя месцы могуць быць у галiловых цi iншых аддзелах, i яны выконваюць увесь аб’ём бiбл.гр работы. Бiблiятэкары аддзела абслуг. аказваюць чытачам толькi першасную бiбл.гр дапамогу: удзельнiчаюць у падрыхтоўцы i выкарьыстаннi недыферэнцыраваных формаў бiбл.гр iнфармавання напрыклад, арганiзуюць выставы новых паступленняў), выконваюць нескладаныя даведкi, выдаюдь даведачныя, iнфармацыйныя выданнi з падсобных фондаў аддзела, праводзяць бiблiяграфiчныя агляды, удзельнiчаюць у фармiраваннi iнфармацыйнай культуры спажыцоў.

Цэнтралiз. бiбл.гр служба дазваляе забяспечыць адзiнства бiблiяграфiчнага абслугоўвання i даведачнабiбл.гр апарату (ДБА); рацыянальна размяркоўваць абавязкi памiж усiмi бiблiёграфамi; выключаць дублiраванне, укараняць новыя прагрэсiўныя тэхналогii, iнавацьийныя формы i метады бiбл.гр работы, унiфiкаваць асобныя бiбл.гр працэсы; ствараць перадумовы для эфектыўнага мiжведамаснага узаемадзеяння бiбл. з iншьимi бiбл., органамi iнфармацыи.

Пры дэцэнтралiз. бiбл.гр службе штатныя бiблiёграфы працуюць не толькi ў бiблiяграфiчным, але i ў iншых аддзелах бiблiяiкi (функцыянальных; галiновых; аддзелах, якiя спецыялiзуюцца на рабоце з асобнымi вiдамi выданняў). Таму ў бiбл.гр аддзеле застаюцца бiблiёграфы па тых галiнах, якiя не знайшлi адлюстравання (не прадстаўлены) у структуры галiновых цi iншых аддзелах абслугоўвання. Так, напрыклад, у абласных бiбл. краiны ўсе працэсы, звязаныя з краязнаўчым напрамкам бiбл.гр дзейнасцi бiбл., выконваюць аддзелы краязнаўчай лiт.: вядуць краязнаўчы ДБА, рыхтуюць краязнаўчыя бiбл.гр дапаможнiкi i БД, i iнш.

Як прыклад дэцэнтралiзацыi бiбл.гр службы можна прывесцi НББ. З агульнага штата бiблiятэкi (на 2006 г.) 821 чалавек тут 160 бiблiёграфау, якiя працуюць, акрамя бiбл.гр аддзелаў, у аддзеле абменна рэзервовых фондаў; ва ўсiх сектарах i групах аддзелаў алрацоўкi дакумента9ў, iндэксавання дакументаў; рукапiсаў, рэдкай кяiгi i старадрукаваньих выданняў; мастацтва; навуковай iнфармацыi па праблемах культуры i iнш. Каб скасаваць негатыўяыя моманты дэцэнтралiзацыи бiблiяграфiчнай службы у бiблiятэках, прымяняюцца пэўяыя арганiзацыйныя меры, сярод якiх — дакладнае размеркаванне б.гр функцый як памiж аддзеламi, так i унутры iх з абавязковым iх замацаваннем у нарматыуньих дакументах — палажэннях аб аддзелах, аб узаемадзеяннi бiблiяграфiчнай дзейнасцi бiбл. і г.д.

Асаблiвасцi арганiзацыі бiбл.гр работы ў цэнтралізаваных сiстэмах дзяржаўных масавых бiблiятэк абумоўлены спецыфiкай iх структуры, якая характарызуецца наяўнасцю бiбл-фiлiялаў, тэрытарыяльна аддаленых ад бiблiятэкi; увядзеннем у штат ЦБС штатных

адзінак бiблiёграфау пасля цэнтралiзацыі публiчных бiбл. Галоўнае звяно бiбл.гр службы бiбл. — самастойнае бiбл.гр падраздзяленне. У буйных навуковых бiблiятэках такiм падраздзяленнем з’яўляецца бiбл.гр аддзел, у iншых тыпах бiбл. — бiбл.гр сектар. У невялiкiх бiбл., якiя не маюць структурных падраздзяленняў, функцыі такога звяна выконвае бiблiёграф. Пры адсутнасцi ў штатным раскладзе пасады бiблiёграфа адказнасць за арганiзацыю бiблiяграфiчнай работы ўскладаецца на аднаго з супрацоўнiкаў бiбл.Структура бiбл.гр аддзела вызначаецца зместам выконваемай работы, залежьщь ад штата — колькасцi бiблiёграфаў.

Асноўныя ф-цыі б.гр падраздзялення НББ: даведачнабiблiяграфiчнае i iнфармацыйнае абслугоўванне абанента бiбл. пры дапамозе традыцыйных каталогаў i картатэк, электр. каталога, БД на электронных носьбiтах i даведачна-бiблiягр фонду аддзела; выкананне пiсьмовых бiбл.гр даведак; бiблiяграфiчная дапрацоўка патрабаваяняў, якiя паступiлi ад чьытачоў i абанента, фармiраванне даведачна-бiбл.гр фонду аддзела, фарміраванне бiбл.гр культуры спжыўцоў; стварэнне крынiц бягучай, рэтраспектыўнай бiблiяграфii беларусазнаўчай тэматыкi; выпуск друкаваных рзкамендацыийных бiбл.гр паказальнiкау “Новыя кнiгi: па старонках беларускага друку” (штомесячна) i “Дзiцячая лiтаратура Беларусi” (раз у пяць гадоў); фарміраванне i вядзенне бiбл.гр БД “Гiсторыя Беларусi” i “Чарнобыль”, стварэнне на iх аснове бiбл.гр паказальнiкаў; удзел у фармiраваннi i вядзеннi БД i стварэнне на іх аснове бiбл.гр паказальнiка “Грамадскiя навукi”; фармiраванне i вядзенне фактаграфiчнай БД “Беларусь у асобах i падзеях” i матэрьтялаў на яе аснове — спiса “Беларускi каляндар” у электроннай i друкаванай форме ў выглядзе дадатку да бюлетэня “кнiгi: па старонках беларускага друку”; правядзенне навуковых даследаванняу у галiне бiблiяграфазнаўства.

Ф-цыі АУНБ: ажыццяўляе бiбл.гр iнфармаванне групавых i iадывiдуальных абанентаў; вядзе работу па стварэннi бiбл.гр дапаможнiкаў; выконвае каардынацыйную i метадычную работу як унутры бiблiятэкi, так i ў адносiнах да цэнтралiзаваных бiбл. сiстэм вобласцi па пытаннях бiбл.гр работы. За размеркаванне функцый памiж супрацоукiкамi адказвае загадчык бiбл.гр аддзела.

Ф-цыі ЦБ ЦБС:

— ажыццяўляе арганiзацыю i вядзенне ДБА;

— праводзiць даведачна-бiблiяграфiчнае абслугоўванне чытачоў бiблiятэкi, а таксама задавальненне запытаў, якiя паступаюць ад бiблiятэк-фiлiялау i патрабуюць значнага часу для выканання i выкарыстання адзiнага ДБА сiстэмы;

— арганiзуе масавае, групавое i iндывiдуальнае бiбл.гр iнфармаванне карыст. бiбл. з дапамогай выпуску бюлетэняў новых паступленаяу у фонд сiстэмы, падрыхтоўкі разнатйных бiбл.гр дапаможнiкаў краязнаўчага характару, правядзення бiбл.гр аглядаў, выстаў, дзён iнфармацыи i iнш.;

— сумесна з аддзелам абслугоўв. вядзе работу па фарміраваннi бiбл.гр культ. спажьиўц.;

— ажьщцяўляе плалаванне бiбл.гр дзейнасцi ўсёй ЦБС i рыхтуе зводвую справаздачу;

— аказвае метадычную дапамогу бiблiятэкарам iншых аддзелаў, а таксама бiблiятэк-фiлiялау па пытаннях арганiзацыи бiбл.гр дзейнасцi, павышэння бiбл.гр квалiфiкац.;

— ажьщцяўляе каардынацыю i кааперацыю бiбл.гр работы з iншыми бiбл. рэгiёна па выпуску зводных каталогаў, сумесным правядзенні бiбл. мерапрыиемстваў.

Ф-цыі НТБ:

— фармiраванне профiльнага ДБА бiбл, вядзенне як традыцыйных, так i электронных каталогаў, стварэнне i развiццё аутаматызававых iнфармац.-бiблiятэчных сiстэм, стварэнне БД, ажыццяўленне даведачна-бiбл.гр i iнфармацыйнага абслугоўвання спецыялiстаў, інфармаваяне аб дакументах шляхам правядзення выстаў, падрыхтоўкi бiбл.гр спiсаў, тэматычных падборак, выкарыстання такiх формаў iнфармавання, як дыферэнцыраванае абслугоувавне кiраўнiцтва, выбiральнае распаўсюджванне інфармацыi, днi спецыялiста, канферэнцый, семiнараў.

— вывучэнне i ўкараненне новых формаў i метадаў бiбл.гр работы;

— аказанне метадычнай i практычнай дапамогi спецыялiстам НТБ, шляхам правядзення семiнараў, групавых i iндывiдуальных кансультацый;

— правядзенне навукова-даследчых работ, у тым лiку i па пытаннях бiбл.гр дзейнасцi, i ўкараненне iх вынiка у практыку работы НТБ. У аддзеле камплектавання ствараюцца i выкарыстоўваюцца бiбл.гр сродкi бягучага камплектавання i дакамплектавання фонду бiблiятэкi, вядуцца картатэкi папярэдняга заказу, картатэка дакамплектавання фонду або БД заказанай лiтаратуры. Супрацоунiкi аддзела ўдзельнiчаюць у фарміраваннi давед.-бiбл.гр фонду бiбл., у даведачна-б.гр рабоце бiблiятэкi, выконваючы запыты спажыўцоу аб паступленнях у фонд бiблiятэкi дакументаў, iх месцазнаходжаннi, удакладняюць бiбл.гр звесткi аб дакументах.

Аддзел апрацоўкi лiт. i арганізацыi каталогаў ажыццяўляе аналiтыка-сiнтэтычную алрацоўку паступ. дакументаў, вынiкам чаго з’яўляецца бiбл.гр запiс на дакумент у традыцыйнай або ў электроннай формах, арганiзуюцца i вядуцца каталогi на фонд бiбл. як у традыцыйнай, так i электроннай форме.

У комплексным аддзеле краязнаучай лiт. Бiбл.гр дзейнасць ажыццяуляецца па наступных кiрунках: арганiзацыя i вядзенне краязнаўчага ДБА; падрыхтоўка i выданне краязнаўчых бiбл.гр дапаможн. i паказальнiкаў мясцовых даументаў; выкананне вусных i пiсьмовых разавых запытаў спажыўцоў па пытаннях краязнаўства; распаўсюджванне краязнаўчых, у тым лiку i бiбл.гр ведаў; аказанне метадычнай i практычнай дапамогi бiблiятэкам вобласцi ў арганiзацыі краяэнаўчай работы.

У чытальных залах, на абанеменце аддзелаў абслугоўвання ажьщцял. пераважна ДБА, выконваюцца, ак правiла, простыя запыты, якія не патрабуюць доўгага часу на пошук, праводзiцца работа па пашырэннi бiбл.гр культуры спаж. У нязначных аб’ёмах бiбл.гр функцыі выконвае i аддзел фондасховiшча. Супрацонiкi гэтага адлзела вядуць неабходныя картатэкi, каталогi iндыкатараў або БД, якiя дазваляюць мець iнфармацыю аб наяўнасцi цi выдачы з фонду дакументаў, прымаюць удзел у бiбл.гр iнфармаваннi.

Навукова-метадычны аддзел сумесна з бiблiяграфiчным аддзелам аналiзуюць i абагульняюць вопьтт бiбл.гр работы публiчкых бiбл. вобласцi, распаусюджв. iнавацыйны вопыт, прымаюць удзел у павышэннi бiбл.гр квалiфiкацыи супрацоўлiкаў бiбл. вобласцi, праводаяць навуковыя даследавалвi.

Усе асноўвыя бiблiяграфiчныя працэсы, якiя выконваюцца ў небiблiягр. падраздзяленнях бiбл., адлюстроўваюцца ў палажэннях аб аддзелах i iнструкцыях.

 

2. Інфармацыйныя рэсурсы па мастацкай літаратуры і літаратуразнаўстве

ў дапамогу карыстальнікам-непрафесіяналам

В этой б/г/фии сложились 2 ветви: самообразовательная деятельность и досуговая деятельность. Любое из этих направлений предполагает свой подход к самообразованию – создана ступенчатая программа чтения, т.е. она предполагает удовлетворение первоначальных знаний, потом расширение знаний и углубленное изучение предмета («Энциклопедия русской жизни», «Советская литература. Роман – повесть», «Советская литературная драматургия»). Так же существуют жанровые указатели, посвященные фантастике, к школе. Принцип ступенчатости заложен в указателях «Классики зарубежной литературы», «Классики народов СССР».

Для рекомендательной б/г/фии на помощь в досуговой деятельности – «Белорусская литература», «Беларускiя пiсьпеннiкi – лауреаты», «Зарубежный роман ХХ в.» Здесь заложен принцип удовлетворения гедонистических потребностей получения удовольствия от чтения. Эти указатели предполагают сводные по форме аннотации.

Для перспективы: для развития рекомендательной б/г/фии возникают проблемы: 1) разнообразия жанров б/г/ф-ой продукции (раньше бали только обзоры или указатели); 2) введение мультимедийных докладов в б/г/ф-ие источники 3) изменение методики 4) характеристики материалов; 5) аннотации д.б построены на ассоциации и бать оперативной; 6) возможна работа в режиме удаленного теледоступа, т.е. проблема расширения жанра.

 

Билет № 20







Что делает отдел по эксплуатации и сопровождению ИС? Отвечает за сохранность данных (расписания копирования, копирование и пр.)...

Конфликты в семейной жизни. Как это изменить? Редкий брак и взаимоотношения существуют без конфликтов и напряженности. Через это проходят все...

Что вызывает тренды на фондовых и товарных рынках Объяснение теории грузового поезда Первые 17 лет моих рыночных исследований сводились к попыткам вычис­лить, когда этот...

Что будет с Землей, если ось ее сместится на 6666 км? Что будет с Землей? - задался я вопросом...





Не нашли то, что искали? Воспользуйтесь поиском гугл на сайте:


©2015- 2024 zdamsam.ru Размещенные материалы защищены законодательством РФ.