Figury retoryczne - definicja

Sposoby kształtowania wypowiedzi wyróżnione i sklasyfikowane przez retorykę, poetykę i gramatykę. W sumie naliczono i sklasyfikowano ich około 200. W rzeczywistości jednak ich liczba jest nieograniczona, tak jak nieograniczone są możliwości kreacji językowej.

• figury myśli: taki sposób świadomego, celowego budowania wypowiedzi, który stanowi odstępstwo od najbardziej zwyczajnego, codziennego sposobu mówienia – w celu uwydatnienia pewnych treści; jeśli w figurze myśli zamienimy słowa niczego to nie zmieni w jej wymowie.

§ apostrofa (napomnienie, nagana, przestroga, groźba, przekleństwo, prośba o pomoc, zachęta, wyrażenie wahań, wyrażanie pragnień, składanie obietnic),

2. figury słów/zdań: to ustalone sposoby łączenia wyrazów oraz sposoby zastępowania jednego wyrażenia innym w celu bardziej wyrazistego i skutecznego formułowania myśli; jeśli zmienimy wyraz w figurze słów przestanie ona funkcjonować jako ta sama figura słów, może nawet przestać być figurą słów.

• figury słów gramatyczne: ustalone sposoby łączenia wyrazów w celu bardziej wyrazistego i skutecznego formułowania myśli;

przez dołączenie nowego elementu (anafora, epifora, polisyndeton, powtórzenie jako klamra, powtórzenie, symploke (anafora+epifora), epifraza)

przez przestawienie, przegrupowanie (anastrofa, antymetabola, hyperbaton (inwersja - przesunięcie na początek lub na koniec najważniejszego elementu), chiazm, izoklon, paralelizm)

przez celowe zastąpienie jednego elementu innym (anakolut, anapodoton, enallage)

figury słów semantyczne: sposoby zastępowania jednego wyrażenia innym w celu bardziej wyrazistego i skutecznego formułowania myśli;

figury przez przyłączenie (paronomazja, poliptoton, diafora, dilogia, antanaklasis, synonimia, nagromadzenie, enumeracja, klimaks, gradacja, aliteracja, epitheton)

figury przez sposób uporządkowania (hypallage, kontaminacja, kollokacja, sylecyzm, kalambur, adideacja, goldfish lingo)

figury przez zastąpienie (tropy: hiperbola, ironia, litota, metafora, metonimia, synekdocha)

• pierwotnie oznaczał przenośne użycie wyrazu (wraz z upływem czasu poszerzano liczbę tropów, więc definicja musiała się również zmienić);

• za słownikiem języka polskiego trop to: wyraz lub wyrażenie użyte w innym znaczeniu lub kontekście niż normalnie, charakterystyczne dla języka poetyckiego lub stylu retorycznego;

Samo wyróżnienie tropów jest dość problematyczne, bo ich liczba zmieniała się w czasie. Na przykład Kwintylian za trop uznawał: alegorię, antonomazję, hiperbolę, hyperoche, ironię, katachrezę, litotę, metaforę, metalepsis, metonimię, onomatopeję, peryfrazę, synekdochę. Późniejsi badacze ograniczyli liczbę tropów i zaliczali go nich tylko takie figury retoryczne jak: (alegoria, antonomazja, hiperbola, ironia, litota, metafora, metonimia, onomatopeja, peryfraza, synekdocha)

Tropy – klasyfikacja: Idąc za ustaleniami niektórych ze współczesnych badaczy za tropy można uznać te figury retoryczne, które dotyczą semantyki.

1. Definicja narracji - jest to relacjonowanie w sposób słowny wydarzeń oraz przebiegu akcji zawartej w dziele literackim. Osoba, która prezentuje słownie dane wydarzenia nazywana jest narratorem. Prezentacja ta odbywa się głównie w czasie przeszłym. W chwili gdy mowa jest o opowiadaniu unaoczniającym sytuacja wygląda nieco inaczej. Wówczas stosowany jest czas teraźniejszy.

Narracja dzieli się na: narrację trzecioosobową zwaną również aktorską, oraz pierwszoosobową.

W narracji trzecioosobowej dodatkowo wyróżnia się narrację auktorialną i personalną. Wtej pierwszej narrator jest wykluczony ze świata

przedstawionego. Zajmuje się on również komentowaniem przebiegu zdarzeń a także snuje refleksje często daleko odbiegające od treści dzieła.

3. W narracji personalnej narrator również nie stanowi części świata przedstawionego. Dodatkowo nie poddaje ocenie akcji toczącej się w utworze. W tego typu narracji osobami relacjonującymi przebieg wydarzeń są bohaterowie świata przedstawionego. Jeśli chodzi o narrację pierwszoosobową wówczas narrator jest osobą widoczną, która prezentuje zdarzenia, dokładnie obserwując je wcześniej lub będąc ich bezpośrednim uczestnikiem.

• Opowieść o zdarzeniu ma odzwierciedlać przebieg opisywanych zdarzeń i obejmować co najmniej trzy fazy: początek – rozwinięcia – zakończenie, bo tak właśnie przebiega większość zdarzeń i doświadczeń człowieka, a zwłaszcza całe jego życie.

• Każda narracja implikuje sytuację konfliktową (dramaturgię): bohater dążący do określonego celu napotyka trudności, które stara się pokonać z mniejszym lub większym (nie)powodzeniem.

5. Każdy schemat narracyjny jest swego rodzaju modelem rzeczywistości, który spełnia dwa zadania:

• wewnętrznej spójności, wszystkie jej elementy powinny układać się w koherentną całość,

• zewnętrznego prawdopodobieństwa, opowiadane zdarzenia powinny korespondować z

• doświadczeniami życiowymi odbiorców i mieścić się w granicach ich wyobraźni odnośnie „zdarzeń możliwych”.

W spocie moskiewskim zwracają uwagę na rozliczne sposoby przekonania odbiorcy, że Rosja ‘’wczoraj’’ nie różni się zbytnio od Rosji ‘’dziś’’. Środki te z jednej strony można uznać za kolejny zabieg służący uproszczeniu rzeczywistości i uzyskaniu możliwie jednoznacznego obrazu. Z drugiej strony, jeśli historie te potraktować łącznie jako jedną sekwencję zdarzeń to schemat ten odpowiada narracji mitopodobnej bądź mitologicznej. Wg. Barmińskiego tego rodzaju narracja to m. In.,, przedstawienie wydarzeń historycznych jako epizodów tego samego ideologicznego eposu, części tego samego syntagmatycznego łańcucha’’. W spocie moskiewskim tego rodzaju narracja kreuje mit Rosji i składa się z jednej strony z metaforyczno-metonimicznego związku między ‘’dziś’’ a ‘’wczoraj’’, z drugiej zaś strony służy kreowaniu metonimicznej ciągłości czy też tożsamości Rosji.

Panującym sposobem mówienia (opisywania) przeszłości od dawna jest narracja, którą filozof francuski Jean-François Lyotard nazwał „metanarraq'ą”.

Metanarracja jest taką narracją, w której występują pojęcia wiążące o wysokim stopniu ogólności, a więc takie, jak państwo, naród, walka o wolność, kultura, cywilizacja, społeczeństwo itd. W tej perspektywie narracje posługujące się pojęciami o mniejszym stopniu ogólności są niejako przygotowaniem tych ogólniejszych, bardzo często powiązanych z retoryką wzniosłości. Metanarracje, na ogół przybierające postać syntez uznawane zostały za ukoronowanie pracy historyka, a nie za jeden ze sposobów konstruowania obrazu przeszłości.

Ze względu na zawartą w pojęciach ogólnych presję interpretacyjną, tzn. narzucenie historykowi określonej siatki pojęciowej, czyli określonego języka, w którym ma mówić (pisać) o przeszłości, metanarracja została w ostatnich dziesięcioleciach XX wieku poddana krytyce.

Podkreślić warto, że owej przeszłości nie możemy rozumieć jako czegoś istniejącego „obiektywnie”, niezależnie od historyka. Taka „obiektywnie” istniejąca przeszłość oczywiście miała miejsce niezależnie od historyka, lecz dla historyka jest ona zawsze przeszłością zinterpretowaną przez język, czyli jakimś występnym („minimalnym”) wyobrażeniem przeszłości. Historyk nie robi niczego innego, jak do tego językowego wyobrażenia przeszłości (na przykład wyobrażenia, że przeszłość to na przykład chaotyczny konglomerat zdarzeń) dodaje własne dalsze charakterystyki. Nie opisuje on jakiejś „obiektywnej" przeszłości, lecz do wyobrażeń przeszłości wyrażonych w języku (bo innych w społeczeństwie być nie może) dodaje dalsze, czyli je konkretyzuje. Nie oznacza to negacji istnienia „obiektywnej” rzeczywistości, lecz podkreślenie tego, że dla człowieka jest ona z miejsca wyrażona w języku (zinterpretowana przez język). Najpierw historyk po prostu wie, że była przeszłość i jakoś sobie ją wyobraża, przy czym to wyobrażenie w dużym stopniu kształtuje język z jego strukturą i słownictwem. Następnie zaś do tego wyobrażenia dodaje, także poprzez język, coraz więcej owych pojęć ogólnych, dochodząc w toku rozwoju historiografii do coraz bardziej nasyconej nimi metanarracji.

1. Elipsa – opuszczenie; fizyczny czas trwania filmu trwa około dwóch godzin, natomiast czas wyobrażony, zrekonstruowany przez widza opowiada o znacznie dłuższym czasie; pewnie wydarzenia z danej historii zostają w filmie pominięte; podstawowy chwyt narracji filmowej polegający na eliminowaniu wszelakich pośrednich faz opowiadania przy jednoczesnym zachowaniu spójności tekstu filmowego.

a) chronologiczna – gdy kolejność wydarzeń w wyobrażonej rzeczywistości jest taka sama, jak kolejność wydarzeń na ekranie.

b) symultaniczna – gdy wydarzenia w świecie przedstawionym dzieją się równocześnie.

c) achronologiczna - wydarzenia całkowicie bez porządku, nieważne co było wcześniej czy później; nie da się ustalić, jaka jest kolejność w wyobrażonym, rekonstruowanym przez widza świecie przedstawionym filmu.

d) niechronologiczna – gdy porządek wydarzeń na ekranie jest inny niż wyobrażony, rekonstruowany przez widza porządek wydarzeń w świecie przedstawionym.

• retrospekcja - wydarzenia które na ekranie dzieje się po obrazie osoby wspominającej, w realiach świata przedstawionego nastąpiło przed momentem wspominiania

• antycypacja - wydarzenia późniejsze zostaje na ekranie w ciągu trwanie filmu przesunięte przed wydarzenie wcześniejsze.

2.Czas subiektywny widza – wewnętrzny czas odbioru; zależy od stopnia zaangażowania widza w film; psychologiczny czas odbiory filmu powstaje jako relacja między fizycznym czasem trwania projekcji a odczuciami widza.

1. Kadr - jeden element taśmy filmowej; jego zawartość może być nieprzedstawiająca (nabiera charakteru metaforycznego) lub może odwzorowywać jakąś prawdziwą, fizyczną przestrzeń; w filmie fabularnym występuje tylko ta druga;

• podstawowy element utwory filmowe złożonego z serii nieruchomych fotogramów dających w trakcie projekcji złudzenie ciągłości ruchu.

• pojedyncza klatka filmowa, standardowa cząstka ruchomego obrazu kinematograficznego.

• wybrany wycinek obrazu filmowanego przedmiotu widoczny w celowniku kamery, element kompozycji, ujęcia, sceny. 5. skomponowany plastycznie obraz filmowy.

• wyznaczona parametrami fizycznymi tolerancja odległości taśmy filmowej od obiektywu.

• zasięg widzenia, dystans od obiektywy określający odległość z której obraz będzie wyraźnie widoczny na ekranie. Zasięg ten zależy przede wszystkim od rodzaju użytego obiektywu, a pośrednio także od sposobu skomponowania i oświetlenia planu zdjęciowo.

• wypracowany na przełomie lat trzydziestych i czterdziestych, choć znana o wiele wcześniej konwencja narracyjna oparta na grze dwóch lub trzech połączony semantycznie planów zawartych w tym samym ujęciu.

3. Przestrzeń pozakadrowa, przestrzeń poza kadrem, przestrzeń zewnątrz kadrowa – imaginacyjna przestrzeń wizualna, zewnętrzna wobec pola widzenia dostępnego percepcji odbiorczej i usystematyzowanej w ramie świata przedstawionego. Znaczące wykorzystanie przestrzeni poza kadrem jest zabiegiem narracyjnym, który pojawia się już w epoce kina wczesnoniemego. Integralnym elementem przestrzeni zewnatrzkadrowej współtworzącej plan wizualny jest w wypadku filmu dźwiękowego również plan audialny, w którym mogą występować dwa podstawowe warianty użycia dźwięku zza kadru: 1. Dźwięk usytuowany w przestrzeni opowiadania, czyli świecie przedstawionym np. monolog wewnętrzny zza kadru oraz 2. dźwięk usytuowany w przestrzeni wypowiedzi (planie narracji), czyli poza światem przedstawionym np. komentarz wypowiadany zza kadru.

• Jeden z głównych elementów kompozycji ujęcia, zasięgu widzenia kamery uzależniony od jej odległości w stosunku do filmowanego obiektu, aranżacji przestrzeni, sposobu oświetlania oraz rodzaju użytego obiektywu. Repertuar planów filmowych wykształconych w toku rozwoju narracji filmowej ma charakter konwencjonalny. Ich miarę wyznaczają proporcje udziału sylwetki autora względem całej przestrzeni obrazu, w zależności od rosnącej skali tego udziału wyróżnić można następujące rodzaje planów filmowych:

a. Plan daleki: rozległy widok krajobrazu lub dekoracji z nieobecnymi lub bardzo oddalonymi postaciami ludzi ujęcie w tym planie zawiera z reguły generalną informację o miejscu, w jakim dzieję się akcja filmu.

b. Plan ogólny: plener lub wnętrze z wkomponowanymi weń całymi, niebyt odległymi, sylwetkami aktorów; ujęcie w tym planie ukazuje zazwyczaj człowieka w jego związkach z otoczeniem.

c. Plan pełny (inaczej plan średni): postacie aktorów w pełnym wymiarze ‘od stóp do głów’ widziane na tle części dekoracyjnej; plan szczególnie często występuje w filmach z epoki kina niemego.

d. Plan amerykański: postać aktora zdjęta od kolan w górę; plan stosowany najczęściej w scenach dialogowych, typowy zwłaszcza dla konwencji wypracowanej przez klasyczny dźwiękowy film hollywoodzki; ujęcie w planie amerykańskim ukazuje aktora w sytuacji, w której również ważne są realia tła, jak zachowanie i gesty postaci.

e. Plan bliski (inaczej półzbliżenie): ukazuje widoczne na tle dekoracji popiersie aktora; ujęcia postaci wykonane w tym planie mają charakter portretowy, wyraźnie upodrzędniający znaczenie tła.

f. Zbliżenie (zwane inaczej wielkim planem); plan, który przedstawia twarz aktora lub inny obiekt wypełniający swymi rozmiarami przestrzeń wewnątrz kadru; ekspresywne właściwości zbliżenia zostały odkryte i twórczo opracowane w epoce kina niemego, plan ten umożliwia widzowi fenomenalnie intensywne obserwowanie danego obiektu (zwłaszcza wyrazu twarzy aktora) na ekranie.

g. Detal (inaczej wielkie zbliżenie): prezentuje część filmowanego obiektu np., szczegół człowieka (oczy, usta, ręce itp.) bądź rekwizyt dekoracyjny ukazany na całym ekranie; ze względu na swą skrajnie selektywną wyrazistość plan ten stosowany bywa przede wszystkim jako instrument intensyfikacji napięcia dramatycznego.

Agencja prasowa – instytucja prasowa, zajmująca się dostarczaniem materiału innym mediom – gazetom, radiu, telewizji, a także serwisom internetowym. Dzięki temu media te mogą zaoszczędzić na kosztach utrzymywania własnych korespondentów, zagranicznych i terenowych. Agencje zatrudniają dziennikarzy.

W większości państw na świecie działa przynajmniej jedna tego typu instytucja. Na przykład w Polsce tego typu agencjami są Polska Agencja Prasowa, Informacyjna Agencja Radiowa, Katolicka Agencja Informacyjna, Agencja Sportowa - ASInfo. Większość agencji oferuje serwis ogólnotematyczny, poświęcony wydarzeniom politycznym, gospodarczym, kulturalnym i społecznym. W związku z ogromną rolą wiadomości w gospodarce istnieją agencje specjalizujące się w tematyce ekonomicznej, np. Reuters albo Bloomberg. Przykładem agencji specjalistycznej mogą być także Katolicka Agencja Informacyjna oraz Agencja Sportowa - ASInfo.

Media masowe w demokratycznym systemie politycznym: Doktrynalne podstawy działania mediów –instytucji nadawczych.

Что будет с Землей, если ось ее сместится на 6666 км? Что будет с Землей? - задался я вопросом...

Что вызывает тренды на фондовых и товарных рынках Объяснение теории грузового поезда Первые 17 лет моих рыночных исследований сводились к попыткам вычислить, когда этот...

ЧТО ПРОИСХОДИТ ВО ВЗРОСЛОЙ ЖИЗНИ? Если вы все еще «неправильно» связаны с матерью, вы избегаете отделения и независимого взрослого существования...

Система охраняемых территорий в США Изучение особо охраняемых природных территорий(ООПТ) США представляет особый интерес по многим причинам...

Не нашли то, что искали? Воспользуйтесь поиском гугл на сайте: