Англия костюмі ерекшеліктері.

48. Қазақ ұлттық костюмінің ерекшеліктері.

49. Қытай, Жапон, Корея елдерінің ұлттық костюмдерінің ерекшеліктері.

Жапония. ХІХ ғасырдан бері бұл елдің ұлттық киімі кимоно болып келеді. Сонымен қатар, гейшалардың да жұмыс киімі болып кеткен. Құрылымы жағынан, кимоно иық пен белді ғана бөліп көрсетіп тұрады да, дененің басқа тұстарын байқатпайды. Осындай киімдегі қыздың қасында әрбір жапондық жігіт өзін самурай сезіне алады.

Қытай. Қытай ұлттық киімі дегенде ең алдымен ханьфумен танысқан жөн. Себебі, қытайлықтар ұзақ уақыт бойы Хань әулетінің киімдерін киіп жүрген, осыдан ханьфу деген атау шықты. Бұдан басқа, ұлттық киімнің астынан ципао аталатын ұзын көйлек киіледі. Қытай монархиясының дәурені аяқталғанда ципао әйелдердің күнделікті тұрмысқа киетін киіміне айналып кетті.

Корей халқының киімдерінде де өзіндік ерекшеліктері бар. Ерлер киімі — кең пішілген кеудеше, кең балақты шалбар. Костюм әдетте ақ матадан (қыста мақта сальшып) тігіледі. Шалбар белінен оралады, қызыл асықтан тоқыма баумен байланып, ақ шұлыққа сұғындырылып қойылады. Әйелдер киімі жіңішке ұзын жеңі бар кофтадан, белін жалпақ белбеумен байлап қоятын кең етегі тігілген юбкадан тұрады. Балалар киімдері де пішілуі мен тігілуі жөнінен үлкендердің киімінен көп ерекшеленбейді. Ұлттық киім үлгілері осы уақытқа дейін бастапқы қалпын сақтап келеді. Әйелдері мереке күндері киетін киімдердің бояуының түрлі-түсті болуына мән берген. Қыз балалардың мерекелік киімі қызыл түсті юбка және ашық қызғылт түсті кофтадан тұрады. Дегенімен қазіргі кезде киімдердің аталған үлгіде болуы міндетті саналмай, бүгінгі өмірге бейімделген. Бір аңғаратын жәй — корейлер жұмысқа еуропалық үлгідегі киімдерді киеді. Ерте кезде шаруалар аяқтарына жуан иірілген жіптен немесе соломнан тоқылған сандал, ал жауынды күндері өкшесі биік етіліп ағаштан ойылып жасалған аяқ-киім киетін болған. Мәселен, орыс мұжықтары шіліктен шәрке тоқып кисе, қазақтар мал терісінен жасалған шәркеш пайдаланғаны тарихтан мәлім.

50. Қазақ ұлттық киімінің дизайны ерекшеліктері.

Еліміздің тəуелсіздік даңғылындағы дəстүрлі қазақ мəдениетіндегі киімдердің мəн- мағынасын айқындаудың өзектілігі қазіргі өркениет мəдениетінде туындап жатқан объективті-əлеуметтік жəне субъективті-психологиялық қайшылықтар жағдайынан көрініс табады. Өркениет жағдайында ұлттық киімнің дизайны көркемдік, мəдени-рухани, əлеуметтік тарихи заңдылығы, ерекшілігі өзіндік маңыздылығы мен өзектілігі қазіргі жаһандау дəуірінде арттыра түсуде. Демек, халықтың рухы мен мəдени дəстүрінде жинақталған ұлттық ерекшеліктер əр ұлттың бейнесіне қарай, оның бейнелі тұрақты нақыштарының дара қасиеттері рəміздік белгі категорияларының ұлттық ойлау жүйесімен игеріледі. Киімнің өң бойындағы ұлттық нақыштың бейнелі кесінін біртұтастық жəне пəнаралық тəсілдеріне қарай талдау жəне жіктеу, қазақ мəдениетіндегі қазақ киімінің өмір сүру кезеңдеріндегі тарихи ерекшелігін, əлеуметтік жағдайын қазіргі өзекті мəселелерде айқындауға мүмкіндік береді. Сондай-ақ, киімнің тарихын оқыту, бағалау жəне ұғыну кезеңдері де жеке тұрғыдан алғанда маңызды үрдісті құрайды. Киімнің пайда болуы мен дамуы дəуір тарихымен өзара байланысты екендігі зерделеп, сол уақыттың өзіндік феномені – адам мен мəдениет феномендері тарихи принцип тұрғысынан талдау. Киім адамның өмір сүруіне аса қажетті негізгі құралдардың бірі бола отырып, белгілі дəрежеде олардың жас айырмашылығы, əлеуметтік жағдайы мен эстетикалық ортасы туралы мағлұмат беретін этномəдени белгі екендігін дəстүрлі мəдениеттегі ұлттық үлгілерінің дүниетанымдық белгі қырларын семиотикалық тұрғыдан ажырату арқылы құндылықтық маңызын анықтау. Киім – адамның сыртқы келбетін оның бөлшектерінде анықтап, жасанды өзгерте алатын немесе дененің сəйкестік бірлігін құрайтын жалғыз жүйе.

Мысалы: өрнек, матаның суреті, оның түсі, фактурасы, шілтері, бүрмесі, сəнді моншақтары, кестесі, аппликациялары, жапсырмалы гүлдер жəне т.б. қызмет атқармайтын көптеген бөлшектер бір қарағанда киім бөліктерін өрнектейтін бөлшектер болып табылады. Ұлттық ою-өрнек пен таңба тас дəуірінен бері қалыптасып, дамып келе жатқан негізгі көркемдік жүйе, ол екеуі тұтас қабылдаудың, түйсіктің нəтижесінде пайда болған белгі, Халқымыздың қай қолөнер саласын алсақ та, ою-өрнектің өзіндік ерекшелігі белгілі бір тəртіппен орналасқан заңдылық жүйесі ежелгі нұсқаларында құстың, гүлдің, жануардың түрін тұспалдайтын бөлшектерде сақталғандығын аңғардық. Көне түркілердің түсінігінде құс – көктің, балық – судың, ағаш – жердің тіршілік нышаны болып көрініс табады. Ол қазақ ою-өрнегінің мақұлық аты, нəубет аты, ғарыш аты, тік сызықты, нышандық, танымдық т.б. сарындарының мазмұнын сөзсіз кеңейте түсті. Біз ұлттық киімдердің көркемдік безендірілу мəнерін қарастыруда өнер зерттеушілердің пікіріне сүйенсек, ою-өрнектердің сипаттық ерекшеліктеріне байланысты негізінен төрт түрге бөлуге болады. Себебі ою-өрнектердің бояу түсі, ырғақ, таңба, сызық белгілері табиғат жаратылысымен жəне кеңістіктегі бейнелерімен рəміздік байланыста екенін аңғаруға болады.

Қазақтың дəстүрлі киім мəдениетінің құндылық қасиетін тану, материалдық жəне рухани дүниесінің мəдени ақпаратты мүмкіндіктер ашатындығына көз жеткіземіз. Сондықтан да, дəстүрлі өнерде əр түрлі киімнің эстетикалық қырлары түрлі өлшемдерде сипатталады, өйткені күнделікті киім мен тойға арналған сəнді киімдер əртүрлі құндылық мəнге ие. Киімнің негізгі дизайны өзінің эстетикалық қызметімен ерекшеленбей, бүкіл құрылымдық қасиетімен айқындалады, өйткені қоғамның əлеуметтік құрылымы бір жақты емес, неғұрлым күрделі бола түскен сайын жеке тұлға денесін костюмнің рəміздік мəнімен айқындау мəселесін туындатады. Ұлттық киім — көне мұралардың құндылығын ұлттық сипатта дəріптейтін дəстүрлі қазақ мəдениетінің көрсеткіші. Қазіргі заманауи кезінде ұлттық киім үлгілерінің дизайнын жаңа үлгіде – материалды мəдениеттің құрамдас бөлшектері ретінде айқындап, этномəдениетінің тұрақтылығын сақтау. Қазақ киім үлгілерінің конструкциясын, бейнелі ұлттық нақышын, рухани-əлеуметтік болмысын, ерекшеліктерін, көркем эстетикалық құндылығын мəдени-өнертанулық тұрғыдан талдап, жүйелендіру қазіргі болашақ ұрпақ тəрбиесінде дəстүрлі тұрғыдан паш ету. Қазақ елі киім жасауда да тарих бетінде өзіндік дара із қалдыра білген. Киімдеріндегі ою-өрнектер, қолданылған материалдардың композициясы, олардың арасындағы керемет үйлесім, түр-түстің ерекше нəзік сəйкестігі – бəрі де қазақтың шоқтығы биік шеберлігін, шалқар шабытын, табиғатты терең меңгерген даналығын бірден байқатып тұрады.Қазақ ісмерлерінің қолынан шыққан киімдерден ұлтымыздың дүниетанымдық, философиялық көзқарасы мен дүниені қабылдауы көрінеді. Халқы-мыздың бүкіл ішкі жан дүниесі, ұстанған діні мен ділі киім үлгілерінен, олардың пішілуінен, тігілуінен, қолданылған əшекейлерден, таңдалған түр-түстен аңғарылады десек əсіре айтқандық емес. Өйткені кез келген киім оны жасап шығарған халықтың ішкі руханиятының материалданған көрінісі екені даусыз. Демек киімдеріміз қандай сұлу болса, жан байлығымыз да соншалықты сұлу болған.

51. «Киім», «костюм», «сән», «тарихи стиль» және «көркем стиль» ұғымдарын анықтау.

Киім – адамның денесіне киюге арналған бұйым, жасанды жамылғы түрлері. Киім адамды қоршаған ортаның, табиғаттың түрлі әсерлерінен қорғайды. Оның тұтыну мәнімен бірге ғұрыптық және белгілі бір мақсатқа қызмет ететін маңызы бар. Киім тігуге мал, аң терілері, өсімдік, ағаш, балық, құс өнімдері, жасанды материалдар пайдаланған. Киім тігісті және тігіссіз болып бөлінеді. Адамзат палеолитдәуірінде тігіссіз, байланатын лыпа Киімдерді пайдаланса, неолит кезеңінде, яғни өсімдіктерді өру, иіру, тоқу кәсібін игергеннен кейін – иықтан, мықыннан киілетін Киім түрлері пайда болды. Тігіссіз Киім адам денесіне оралады, байланады. Мысалы, үнділіктер сари, шалма, шәлі; кавказдықтар бурка; римдіктер тога; ежелгі гректер гиматий; солтүстік халықтары теріден жасалған тұлып; тайгалықтар тері желбегей; қиыр шығыстықтар теңіз жәндіктерінен Киім дайындады. Аяқкиім түрлі ағаш, тері, көннен жасалады. Кеуделік Киім пішілуіне қарай тұйық (орыс косовороткасы, эскимос анорині), алды ашық желбегей (камзол, шапан) болып келеді. Киім белгілі дәрежеде адамдардың жас айырмашылығын, әлеуметтік ерекшеліктері мен этнографиялық ортасын танытады. Көшпелілер адамзат тарихында атқа отыруға қолайлы болу үшін ойлап тапқан кең шалбар мен екі өңірі алдынан ашылатын қаусырынатын кеуде Киім – шапанды адамзат өркениетіне қосты. Әлеуметтік дәрежесіне қарай қазақ халқы арасында би, бақсы, бай, сал-сері (жарғақ, шалбар, мауыты, шәйі көйлек), қойшы (шекпен, кебенек, сырттық, күләпара), балуан, батыр Киімдері болған. Жас ерекшелігіне қарай бала Киімі, бозбала Киімі, бойжеткен Киімі, қалыңдық, жас жігіт, келіншек, бәйбіше Киімі, ақсақал Киімдері үлгілерінің әшекейі, тігілуі, сырылып, кестеленуі әртүрлі болып келеді. Жасы ұлғайған адамның Киімі денеге қонымды, кең, мол пішілген, әшекейі, жалтырауығы аз, қарапайым, кең бола түседі. Күйеу киімі – ұзын төбе тымақ, қызыл манат шапан. Сонымен бірге бақсы Киімі, сал-сері Киімінің де өзіндік сәндік ерекшелігі болады. Әркімнің жеке басында іштік, сырттық, сулық, бір киер, сәндік және кейбірінде салтанат, ғұрып Киімі болады. Бір киер Киім деп қымбат маталардан әшекейлеп тігілген, той-думандарға, жиындарға барғанда, жат елге сапарға шыққанда киетін сәнді Киімдерді атаған. Қазақ салтында ер жігіт жекпе-жекке түсерде, соғысқа барарда Киімдердің ең жақсысын, көрнектісін киген (қараңыз ^[1]). Қазіргі заманғы Киім түрлері күнделікті өмірде, жұмыста, қызметте, қыдыруға, спортпен шұғылданғанда, демалыс орындарында киюге арналады. Сондай-ақ, әскерилердің, өзге де мамандықтардың арнаулы Киімдері, сәндік Киімдер түрлері бар.

Костюм – өнер туындысы. Ол адамзат мәдениетінің даму кезеңдерін көрсетеді. Сонымен, адам қоғамда этикетке, ал костюм өз кезегінде дәуірдің стиліне бағынышты. ХVIII ғасырда жаңа рококо (фрнац. раковина таңғажайып түрлі әшекей) стилі пайда болады. Рококо – сәнді, нәзік, кейбір сезімталдық, нақыштық, майысқақтық белгіні алып жүретін сәндік стиль. Бароко стиліндегі киімдермен салыстырғанда, рококо стилінің киімдері көп өзгеріске ұшырамады, тек сызықтары бұрынғысынан да көріктірек, мәндірек болды. Ал қазіргі заманғы костюмдерді шартты түрде қарапайым геометриялық мүсіндерге жатқызуға болады.

Сән (франц. Moda, лат. Modus – өлшем, әрекет тәсілі)- киім кию мәдениеті, өмірдің әр түрлі сферасында жеке талғамның уақытша үстемдік етуі. Сән – әлеуметтік, экономикалыққұбылыс. Адам қоғамының дамуына, жаңа тарихи қоғамдастықтар пайда болуына байланысты адам киімі де түбірімен өзгеріп отырады. Қазіргі сәнді демократияшыл деуге де болады, себебі қазіргі таңдау идеясы мен еркіндіктің көптігімен, яғни әртүрлі стильдерімен, пішіндерімен, үлгілерімен, көлемдерімен, киім ұзындығымен, алуан түсті гаммалығымен ерекшеленеді. Қазіргі сәнде екі бағыт айрықша көзге түседі: ол – ретроспективалы (өткенге бағытталған) және перспективалы (болашаққа бағытталған).

Тарихи стиль (Төлебай Нұрболат – Саржанова Ұлболсы) – қандай да бір дәуірдің киім стилі мен сәнін айқындайтын шаш үлгісі. XVIII ғасыр Рококко дәуіріндегі кең көлемді түрлі әшекейлермен сәнделген шаш сәні. Бұл дәуірде сұрғылт ашық бет түсі сәнге еніп және жасанды меңдер қойып, көздерін қара күлмен бояған.

52. Сән негізінің костюм дамуына тигізетін ықпалы.

1. Костюм – өнер туындысы. Ол адамзат мәдениетінің даму кезеңдерін көрсетеді. Сонымен, адам қоғамда этикетке, ал костюм өз кезегінде дәуірдің стиліне бағынышты. ХVIII ғасырда жаңа рококо (фрнац. раковина таңғажайып түрлі әшекей) стилі пайда болады. Рококо – сәнді, нәзік, кейбір сезімталдық, нақыштық, майысқақтық белгіні алып жүретін сәндік стиль. Бароко стиліндегі киімдермен салыстырғанда, рококо стилінің киімдері көп өзгеріске ұшырамады, тек сызықтары бұрынғысынан да көріктірек, мәндірек болды. Ал қазіргі заманғы костюмдерді шартты түрде қарапайым геометриялық мүсіндерге жатқызуға болады.

Түзу силуэт өзінің ерекшілігі бойынша тіктөртбұрышқа немесе шаршыға жақындау. Трапеция силуэті үстіңгі жағы тар, төменгі жағы кең трапецияны елестетеді.

Үшбұрыш силуэті төменгі жағы үшкірлеу келеді де, үстіңгі жағы кеңейіп кеоген үшбұрышқа жақын. Сопақ және Жартышар силуэттері геометриялық сопақ мүсінді елестетеді. Бұл силуэттерді екі геометриялық фигуралардың қосындысы деуге де болады: жартылай сопақ және төменгі бөлігі төртбұрыш. Бұйымның ұзындығы мен енінің арақатынасы, бұйымның жалпы көлеміне қарай әрбір бөлшектің өлшемі келесі бөлшектің өлшеміне байланысты алынады. Мысалы: үсті қысқа, төменгі жағы ұзын; үстіңгі жағы ұзын, төменгі жағы қысқа; үсті мен төменгі жағы бірдей.

Костюмді композициялауда түс үлкен рөл атқарады. Түсті дұрыс қолдану киім моделін жасауда көп көмегін тигізеді. Қазіргі заман жеткіншектерінің киім үлгілері, көңіл – спорттық, фольклорлық еркін стильде болуымен сипатталады.

2. Силуэт (siluett деген француз сөзі) – ұзындығы мен ені бойынша адам мүсінінің пропорциясына жақындау келетін геометриялық фигуралардың (тікбұрыш, трапеция, үшбұрыш, сопақ, т. б.) бірін беретін киімнің кез келген бөлігінің сыртқы кескіні. Силуеттің мынадай түрлері болады: тік силуэт, белдес стлуэт, сопақ силуэт, X – силуэт, трапеция силуэт, жартылай жантайған силуэт.

3. Пішім – бұйымның ойластырылған үлгісін жасауға мүмкіндік беретін пішім сызықтары (бел сызығымен кесілген көйлек, реглан үлгісіндегі жеңдер, драпталған көкрекше, тұтас пішілген жең және т.б.).

4. Пропорция – көйлектің ұзындығы мен енінің, жакеттің ұзындығы мен белдемше ұзындығының, бұйымның тұтас көлеміне қарай әр бөлшек мөлшерінің арақатынасы.

53. Костюм материалдық мәдениеттің элементі мен өнімі ретінде.

теориялық-философиялық көзқарасы бар костюм сияқты жалпыға белгілі күнделікті құбылысқа қарауға талпыныс болып табылады. Костюм-мәдениеттен туған және онда бар қызықты феномендердің бірі.

"Мәдениет" ұғымы Ежелгі Римде пайда болды, тек XVIII ғ.философияны табиғатқа, табиғатқа қарама-қарсы нәрсе ретінде қабылдаған. Гуманитарлық ғылымдардың дамуына қарай" мәдениет " барлық жаңа анықтамалар алды. А. Кребер мен К. Клакхонның "Мәдениет" зерттеуінде анықтамалар дәл осы белгі бойынша жүйелендірілген: "тарихи", "психологиялық", "құрылымдық", "нормативтік" және т. б.

Жалпы мәдениетті немесе оның элементтерін зерттеуге кірісуші өзінің анықтамасын беріп, немесе ғылыми әдебиетте бар ғылыми әдебиеттен таңдап, өзінің зерттеу объектісін көрсетуі тиіс. Бұл жұмыстың міндеті костюмді мәдениет феномені ретінде философиялық-мәдениеттанулық талдау болғандықтан, оның өмір сүру заңдылықтарын анықтау мақсатында зерттеудің негізіне неғұрлым кең философиялық анықтама алу қажет. Біз мәдениетті адамзаттың объективті тәжірибесі ретінде "екінші табиғат" ретінде түсінеміз.

Мәдениеттану әр түрлі бейіндегі көптеген пәндермен тығыз байланысты. Мәдениеттану пәні жалпы мәдениеттің заңдылықтары немесе оның жекелеген құбылыстары болып табылады.

Философияда костюм ешқашан арнайы зерттеу объектісі болған жоқ, сондықтан біз костюм философиясына қатысты белгілі бір тұжырымдар тек арнайы адам жасаған зат - "зат" сияқты феноменге арналған еңбектерден немесе материалдық мәдениет бойынша жұмыстардан ғана жасай аламыз. Бірақ костюмнің басқа заттармен салыстырғанда бірегей ерекшелігі бар-ол адаммен, оның физикалық және рухани тұрмысымен тығыз байланысты. Бұл біз зерттейтін құбылысты әлемдегі ең күрделі заттардың бірі етеді.

Костюм-адамның денесінде болатын физикалық келбетін жасанды өзгертетін барлық нәрсе. Оған: киім, бас киім, аяқ киім, шаш, қосымша (әшекейлер, аксессуарлар), сондай-ақ макияж, пирсинг және парфюм жатады. Бұл элементтер бір уақытта пайда болды және бір-бірін толықтырды, олардың барлығы костюм жүйесіндегі мәдениетке кірді.

Бұл жүйе ретінде костюм, оның элементтерінің жиынтығы зерттеу объектісі болып табылады. Ғылыми әдіс ретінде мәдениеттің осындай күрделі феноменіне сәйкес келетін жүйелі тәсіл таңдап алынды. Зерттеу пәні-костюмнің мәнін және тұтас костюмнің жалпы заңдылықтарын анықтауға мүмкіндік беретін жүйелі түрде қарау.

Жұмыстың мақсаты-костюм теориясының негіздерін құру. Философиялық мағынадағы Теория - зерттелетін құбылыстың мәні мен негізгі заңдылықтары туралы білім жиынтығы. Ол бірқатар қажетті компоненттерден тұрады: объект және қарау пәні, зерттеу әдісі және ұғымдар жүйесі, нәтижелер және олардың қосымшасы. Аталған компоненттердің алғашқы үшін ашу мәселе қою болып табылады.

Зерттеудің жаңалығы, ең алдымен, костюмге жаңа көзқарас. Бұрын ол кең объектілерді: этнография, фольклор, стильдер тарихы, тігін шеберлігі, дизайн теориясы және т.б. зерттеу кезінде элементтердің бірі ретінде қабылданды. Костюм алғаш рет өзінің маңызды сипатында көрінеді: оның болмыс және мәдениет жүйелеріндегі орны анықталады,оның элементтерінің спектралды қатарлары маңызды жазықтықтарда - құрылымдық, функционалдық және тарихи.

54. Ерлер және әйелдер киімдерінің негізгі түрлері.

Бүгінгі күні нарықта ерлерге арналған киімдердің алуан түрлілігін кездестіруге болады. Ерлер киімі, түрлері, материалдар ассортиментте нарықта ұсынылған. Материалға, фасонға және тартымды сыртқы түріне мінсіз жақындай алатын кез келген модельді табуға болады. Олардың негізгілерін қарастырайық.

Мұндай киім фасондармен және мақсаттарымен ерекшеленуі мүмкін: қысқартылған немесе ұзартылған, классикалық немесе спорттық, капюшоны бар немесе онсыз, үлбірмен өңделген немесе жоқ. Таңдау кезінде ең алдымен ыңғайлылық пен сапаға, содан кейін стильге сәйкес болу керек. Елестетіп кигенді ұнататын ерлер сыртқы киімнің түрін таңдайды. Әдетте, күртелер тығыз матадан тігіледі, мысалы, тері, кашемир, жүн. Тұтынушылардың негізгі таңдауы-пуховки және былғары күртешелер.

Бұл сыртқы киім тек әйелдер ғана емес. Сәнді көрінгісі келетін ер адамдар өз гардеробындағы сыртқы киімнің міндетті түрі ретінде пальтоны бұрыннан көреді. Классикалық нұсқадағы ерлер пальтосы тізеден сәл ұзын және көйлек жеңдерін жабу керек. Жартылай ұзындығы әртүрлі – әдетте ортасының ортасына дейін. Көбінесе пальто полиэстерден, драптан немесе жүннен жасалады. Түс нұсқалары мүлдем әртүрлі болуы мүмкін, бірақ әдетте қара реңктер бар.Ерлердің сыртқы киімін таңдау жиі өмір салтына байланысты. Сонымен, белсенді өмір салтын ұстанатын жастар ыңғайлы күртелерді пайдаланады, ал бизнес өкілдері негізінен пальто киеді.

Киімнің мұндай түрі өте ыңғайлы және практикалық, және, әрине, кез келген оқиға кезінде орынды. Сондықтан ерлер киімі-ер гардеробының өзгермейтін бөлігі. Гардеробтың шынымен сәнді бөлшегіне айналды, нарықта классикалық стильден шығатын поло жейделері пайда болды.

Бұл ретте модельдердің дәстүрлі түрлері өзекті болып қала бермейді. Ерлер жейдесі үшін материалдың ең жақсы нұсқасы-мақта. Мұндай мата дене үшін жағымды және өнімді ұзақ сақтайды.

Ең танымал ерлер гардеробы, әсіресе көктем-жаз маусымында. Футболка кез келген бейнеге жарамды, ыңғайлы және ерекше күтім қажет емес. Әсіресе олар "casual" стиліндегі пиджактармен үйлеседі. Футболкалар дөңгелек және V тәрізді кесінділер, ал оларды негізінен мақтадан, полиэстерден, вискозадан тігеді. Әр түрлі түсті және стильдегі Ерлер футболкасы өмірдің барлық жағдайларына гардеробта болуы керек.

Ерлер гардеробындағы тағы бір таптырмас нәрсе. Джемпер артық ресми болу қажет емес оқиға кезінде қатаң пиджакты ауыстыруға болады. Сонымен қатар, мұндай киім серуендеуге және күнделікті өмірге жарамды. Джемперлердің дизайны әртүрлі, өйткені олар кез келген жағдайда өте көп функционалды және орынды. Джемпер негізінен мақта матадан және полиэстерден тігіледі.

Бірде-бір заманауи адам шалбарсыз немесе джинссіз болмайды. Шалбар ерлер гардеробының негізгі ресми бөлшегі болып саналады, өйткені оларды сауатты таңдау маңызды. Шалбардың ең тамаша ұзындығы-өкше басы мен аяқ киімнің артқы ортасының арасында. Материалды ерекше ықыласпен таңдау керек, шалбар мыжылып, пішінін жоғалтпауы керек. Классикалық модельдер тридтен жасалады, жазғы нұсқалар – зығыр немесе мақтадан, қыста жүннен шалбар алынады. Шалбардың мерекелік немесе ресми нұсқаларын мохер, кашемир және жібектен орындайды.

Джинсы бейресми жағдайлар үшін нұсқа болады. Олар күнделікті өмірге, бейресми іс-шараларға, серуенге және пикникке қолайлы.

Әйелдер киімі-әйел жынысты адамдар киетін киім (қыздар, қыздар және әйелдер). Ол әртүрлі тарихи кезеңдерде әртүрлі сипатқа ие болды және түрлер мен функционалдық стильдердің алуан түрлілігі бар. Киім бірнеше мақсатқа қызмет етеді және киімнің әрбір заты заманауи мәдениетте әйел киімдерінен ер адамға қарағанда жиі жоғары функционалдылық пен декоративтілікті ұштастыра алады. Киім 1) оның тасымалдаушыларын табиғи (суық ауа райында жылы киім, күннен бас киім) және техногендік (нысанды киім-кешек пен әйелдер қызмет ететін күш құрылымдарының қорғаныс жабдықтарының элементтерін, медициналық киімді қоса алғанда, жұмыс, қорғау киімі) қолайсыз сыртқы әсерлерден қорғау; 2) іскерлік (жұмыс), үй немесе мерекелік атмосфера құру; 3) сабақ түрін және атқаратын қызмет жағдайын белгілеу; 4) жеке нанымдарын, атап айтқанда діни нанымдарын білдіру; 5) дене бітімінің фигуралары мен Халықтың қол жетімді киім түрлері мен стильдерінің әртүрлілігі әр мәдениеттің дамығандығымен және оның бостандығы мен ашықтығы дәрежесімен байланысты.

Әр түрлі елдерде және мәдениеттерде өздерінің климаттық ерекшеліктері мен құйылу және фигураны сызудың және дененің жабық жерлерін көрсетудің рұқсат етілген дәрежесі және арнайы жалпылама атауы болуы мүмкін дәстүрлі әйелдер киімі туралы әртүрлі түсініктері бар. Мысалы, Үндістандағы дәстүрлі әйелдер киімі "сари"деп аталады.

Ыстық елдерде дәстүрлі өмір салтын жүргізетін тайпалардың Әйелдер киімі Сан таңғыштармен шектелуі мүмкін, ал дәстүрлі түрде өмір сүретін тайпалардың киімі суық климатта, киім барлық денені жабады және жылы және көп қабатты болады. Көп қабатты және дененің көп бөлігін жабатын қазіргі заманғы Батыс мәдениеттегі киім-кешек, жағажайда жалаңаштаудың барынша рұқсат етілген деңгейін және қызмет ету кезінде монахиньдегі киімнің барынша жабық деңгейін және діни ғимараттарға баруды қоспағанда. Исламды дәстүрлі ұстанатын халықтарда батыс мәдениетіне қарағанда анағұрлым күшті, басқа монотеистік діндердің (христиандық, иудаизм) талаптарына ұқсас діндер мен дәстүрлердің ұйғарылған әйел денесінің учаскелерін көрсетуге шектеулер сақталады, ал кейде бөгде адамның денесін және оның кескінін ғана емес, сондай-ақ әйелдің басына шаштарын, сондай-ақ оның тұлғасын (чадра, паранджа) жабуды талап ететін неғұрлым қатаң. Батыстық мәдениетте қарапайымдылықтың пайымдаулары шляпаға бекітілген көпшілік алдында әйелдің бетін жабуды тудырды, ал үйлену кезінде фатамен; бұл ретте зайырлы ханымның көйлегі олардың иықтары мен кеуденің жоғарғы бөлігін (декольте) аша алды.

Көптеген елдердің халықтарында киім мораль нормалары туралы Қоғамдық түсініктерді дамытумен және тоқыма және тігін өндірісінің тәсілдерін жетілдірумен бірге дамыды. XX ғасырда маталарды шығару кезінде өсімдік (зығыр, мақта) және жануар (жібек, жүн) талшықтарымен қатар химиялық өнеркәсіптің жетістіктері - жасанды (мысалы, вискоза) және синтетикалық (лавсан, капрон, нейлон) талшықтар пайдаланылады.

Дәстүрлі түрде, әсіресе экономикасы дамыған елдерде әйелдер киімі ерлер мен әйелдердің белсенділік дәрежесі мен қызмет саласындағы дәстүрлердегі айырмашылықтарға байланысты ерлер мен әйелдердің декоративтік дәрежесі бойынша ерлерден ерекшеленді. Көптеген елдерде экономикада бірдей лауазымдарда екі жынысты адамдардың жалпыға бірдей жұмыспен қамтылуының пайда болуына байланысты дәстүрлі ерлер киімінің кейбір элементтері әйелдердің киюіне бейімделді (шалбар, пиджактар (жакеттер), галстуктер, шляпалар, кепкалар) және унисекс стилі пайда болды. Бүгінде әйелдер кез келген киім болуы мүмкін; дегенмен, қазіргі заманғы мәдениетте әйелдер киіміне юбка, көйлектер, сарафандар, блузкалар жатады. Батыс типті қазіргі заманғы мәдениетте едендер арасында тек іш киім ғана ажыратылады: ерлер (түрлі пішімдегі трус) және әйелдер (трус және бюстгальтер), бұл ерлер мен әйелдердің анатомиялық айырмашылықтарына байланысты. Жалпы іш киім сыртқы киімді кию нәтижесінде үйкелуден жыныс ағзалары аймағының жеңіл жарақаттанатын тері жамылғыларын қорғау үшін және сыртқы киімді жамбас ағзалары мен сүт бездерінің ықтимал қалдық бөлінулерінен қорғау үшін қызмет етеді, ал бюстгальтерлер сүт бездерінің сау және эстетикалық формасын ұстап тұру үшін де қызмет етеді. Бірінші дүниежүзілік соғысқа дейінгі жаңа уақыттың батыс мәдениетінде әйелдерге дененің және аяқтың төменгі жартысын көрсетуге тура келді, және олар сирек қоспағанда ұзын юбка мен көйлектерді киген, ал шалбар ерлер киімімен саналған, бірақ бұл бөлу әмбебап емес: кейбір Мәдениеттер мен ерлер денесінің төменгі жартысына немесе бүкіл денесінің және аяғының матасының бір полотнойынан киетін немесе киетін киім киген. - бұл жерде шотландық килтты да, Оңтүстік-Шығыс Азияның бірқатар елдеріне тән саронг немесе православиелік діншілдердің рясын да еске алуға болады,ал шығыс әйелдері белгілі бір дәстүрлерде юбка астында, кейде оларға қарағанда қысқа. Батыста ерлер шалбарының ұзындығы мен пішілуі уақыт өткен сайын өзгергенін атап өткен жөн.

ХХ ғасырдың екінші жартысына дейін әрбір классикалық қоғамда киімнің пішімі мен салыстырмалы құны әйелдің сыныптық тиесілігіне байланысты. Мәселен, батыс типті дақылдарда шаруа қожалықтары өз қолымен жасалған зығыр маталарынан жасалған жабық көйлектер киіп, ал ақсүйектер жиі иықтарын ашатын жібек немесе барқыт көйлектер киген. Шаруа киімдері халық мәдениетінде құнарлылық (Фертильдік) тілектері мен сақтаулары маңызы бар ою-өрнекпен және фигуралармен безендірілуі мүмкін, өйткені отбасының ауылда аман қалуы оның еңбекке қабілетті мүшелерінің санына байланысты.

55. Халық костюмінің қалыптасуына ықпал ететін факторлар: климат жағдайлары, эстетикалық көзқарастар, салт дәстүрлер және т.б.

56. Ампир, романтизм, бидермайер, екінші рококо, модерн – ХІХ ғ. Костюмінің негізгі стильдері.

Ампир (франц. empіre — империя) — 19 ғ-дың басында Батыс Европада негізінен сәндік қолөнері саласында дамыған мәнер. Бұл кезінде “Жоғары классицизм” немесе “Людовик XVІ-ның мәнері” деп те аталған.Ампирдің сәндік қолөнері бұйымдарында кездесетін әшекей белгілері Көне Рим өнеріне еліктеушіліктен туындаған. Осы мәнер, әсіресе жиһаздарда, ыдыс-аяқ пен мата бұйымдарында, сәулет өнері туындыларында бой көрсетті. Ампир мәнері Еуропа елдерінде (Францияда т.б.) қызыл ағаштан безендіріп жасаған жиһаздар арқылы әйгілі болды.

Стильдің пайда болуы романтизм дәуіріне байланысты. Киімдегі романтикалық стиль тек сүйетін жүректерді ойлап табуға болады. Романтика махаббаттан ажырамайтын, және бұл таңқаларлық сезім әйелге ерекше қарым-қатынастың туындауына ықпал етті, оның сұлулығы мен нәзіктігі осы дәуірдің ерекше белгісі болған галанттылық пен әсемдік негізіне жатады.

Романтикалық дәуір техника мен технология дәуірінде өте тез өтті. Автомобильдер мен аэропландар, электр және телеграф ерлердің жүрегінен адамзаттың әдемі жартысына деген жоғары қарым-қатынасты ығыстырды.

Бидермейер (бидермайер[1]; нем. Biedermeier) - 1815-1848 жылдары кеңінен таралған неміс және австриялық өнерде (сәулет және дизайн) көркемдік стиль.

Стильді неміс ақыны Людвиг Айхродт алған "Готлиб Бидермейер" деген атпен алды. Bieder сөзі "суық, суық"деп аударылады. Жалпы лақап аты "Майер мырзасы" дегенді білдіреді.

Бидермейер ампирдің орнына келген романтизмнің тармағы болып табылады, сондықтан оны кейде "романтизммен ампирдің қоспасы"деп атайды. Бидермейерде "Бюргер" ортасының көріністері көрініс тапты, ампир стилінің формалары интимность және үй жайлылығы рухында өзгерді. Бидермейерге интерьердің, табиғаттың және тұрмыстық бөлшектердің нәзік, мұқият бейнесі тән. Ең алдымен, бидермейер стилі кескіндемеде көрініс тапты. Кескіндемедегі бидермейердің өкілдері: неміс суретшілері Г. Ф. Керстинг, Людвиг Рихтер, Карл Шпицвег, австриялық Мориц фон Швинд, Франц Ксавер Петтер және Фердинанд Вальдмюллер.

Бұл стильдің идеологиялық алғышарттары реакция мен тоқырау үстем болған уақытта Германия мен Австрияда тұрақсыз саяси жағдайда жатыр. Үрейлі жағдай мен меланхолия шындықтан кету қажеттілігін тудырды. Осы күйден әдеттегі шығу-отбасына, достар ортасына батыру, романтиканы кішкентай өмірге қуанышпен іздеу. Романтикалық ұмтылыс реализмге айналады.

Рококо (фр. rococo), рокайль - 18 ғасырдың 1-жартысы мен орта кезіндегі Еуропа өнерінде сарай зиялылары мен мәдениетімен байланысты туған стиль. Ұлу қабыршағының түріне ұқсас рокайль өрнегінің атына байланысты аталған. Францияда абсолютизм тоқырауға ұшыраған кезеңде пайда болған. Сәулет әнерінде Рококо, негізінен, ғимарат интерьерін нақыштау ісінде кең қолданылды. Алуан айшықты өрнек салу, айна, панно - Рококоға тән белгілер. Бұл салада белгілі болған архитекторлар: Франңияда Ж.М. Онпенор, Ж.О. Мейсонье, Ж.Бофрман; Германияда И.Б. Нейман, М.Д. Пзенппельман, Г.В. Кнобельсдорф. Ықшамдылық, накыштау ісіндегі нәзіктік пен образды тым сұлуланды

ЧТО ПРОИСХОДИТ ВО ВЗРОСЛОЙ ЖИЗНИ? Если вы все еще «неправильно» связаны с матерью, вы избегаете отделения и независимого взрослого существования...

Что делает отдел по эксплуатации и сопровождению ИС? Отвечает за сохранность данных (расписания копирования, копирование и пр.)...

ЧТО ТАКОЕ УВЕРЕННОЕ ПОВЕДЕНИЕ В МЕЖЛИЧНОСТНЫХ ОТНОШЕНИЯХ? Исторически существует три основных модели различий, существующих между...

Что делать, если нет взаимности? А теперь спустимся с небес на землю. Приземлились? Продолжаем разговор...

Не нашли то, что искали? Воспользуйтесь поиском гугл на сайте: