Co rozumiemy przez tekst medialny?

Tekst medialny – jest rozumiany w dwóch znaczeniach: w pierwszym odnosi się do samego przekazu, w drugim jest wynikiem kontaktu treści i odbiorcy. Przekaz staje się tekstem, dopiero gdy zostanie odebrany i zinterpretowany. Teksty medialne są więc produkowane łącznie wraz z odbiorcami, mogą posiadać wiele znaczeń i używać różnych form narracyjnych. (Przykład: ten sam program telewizyjny może wywoływać wiele różnych tekstów u różnych odbiorców).

Metody analizy tekstu medialnego - mise en scene

Mise-en-scène (z franc. "umieszczanie na scenie") jest pojęciem określającym składniki inscenizacji teatralnej lub filmowej. Do elementów mise-en-scène zalicza się wszystkie wizualne aspekty spektaklu lub filmu będące pod kontrolą reżysera: kompozycję wizualną, scenografię, rekwizyty, kostiumy, charakteryzację, oświetlenie, ruch i grę aktorską. W przypadku filmu jako mise-en-scène określa się wszystkie sfilmowane elementy, które znajdą się w kadrze. Mise-en-scène zazwyczaj jest planowane, choć bywają od tego odstępstwa, takie jak aktorska improwizacja albo nieprzewidziane zjawiska pogodowe. Na przykład, w filmie Johna Forda Nosiła żółtą wstążkę podczas filmowania sceny przejazdu kawalerii niespodziewanie nadciągnęła burza, którą reżyser wykorzystał jako element inscenizacji. Po pierwsze, reżyser ma do swej dyspozycji takie elementy kompozycyjne, jak ruch, barwa, równowaga i wielkość, które przyciągają wzrok widza i sterują percepcją przestrzeni ekranu. Podczas gdy elementy kompozycyjne stymulują nasz sposób widzenia wykreowanej przez film przestrzeni, równocześnie działają strategie drugiego poziomu wykorzystywane do tworzenia iluzji trójwymiarowości. Posługując się omówionymi wcześniej elementami mise-en-scene - oświetleniem, scenografią itp. - reżyser jest w stanie zasugerować, że scena ma objętość i głębię. Widza, znającego już z innych sztuk - na przykład teatru, malarstwa czy fotografii – konwencje służące kreowaniu trójwymiarowej przestrzeni, skłania się do spoglądania poprzez płaszczyznę ekranu na akcje przedstawioną w wyimaginowanej "realnej" przestrzeni. Wrażenie przestrzenności przedmiotów nadaje każdemu kadrowi trójwymiarowości, sugerowanej przez ich kształt, cienie i ruch.

Komunikowanie perswazyjne

Komunikowanie perswazyjne opiera się na perswazji jako podstawowej technice wywierania wpływu na innych, tj. wpływanie, nakłanianie, namawianie, zachęcanie, tłumaczenie, łagodzenie, oczarowywanie, itp. Podmiotem perswazji są ludzie, rzeczy, idee, wartości, wszystko co można wartościować na płaszczyźnie intelektualnej, emocjonalnej i moralnej. Komunikowanie perswazyjne różni się tym od komunikowania informacyjnego, że obiektem wymiany nie jest czysta, prawdziwa o obiektywna informacja. Jego właściwością jest takie oddziaływanie nadawcy na odbiorcę, aby w procesie komunikowania nakłonić go do akceptacji poglądów, przyjęć nowych postaw i zachowań zgodnych z intencją nadawcy. Proces ten ma charakter dobrowolny i nie towarzysza mu żadne środki przymusu. Komunikowanie perswazyjne jest przede wszystkim procesem wymiany. Odbiorca jest skłonny podporządkować się nadawcy lub przyjąć jego sugestie, w zamian za realizację swoich życiowych potrzeb i życzeń. Obaj uczestnicy procesu komunikowania wchodzą zatem w specyficzny układ wzajemnego uzależnienia:

Nadawca realizuje potrzeby odbiorcy – Odbiorca akceptuje wpływ nadawcy

Z tego powodu perswazję określa się jako proces interaktywnego uzależnienia. Realizacja życzeń i potrzeb odbiorcy zależy od stopnia wrażliwości perswadującego i od poziomu komunikowania (interpersonalnego, grupowego, masowego etc.). Celem perswazji jest modyfikacja postaw i wpływania na zachowanie. Jest to zatem proces celowy, w którym nadawca ma określone intencje, takie jak:

• zmiana istniejących postaw, tj. osłabienie postawy i zmiana jej znaku; • wzmocnienie istniejącej postawy; • uformowanie nowej, nieistniejącej dotychczas postawy.

Typy perswazji

Perswazja przekonująca

• Jest klasycznych przykładem procesu transakcyjnego. Obie strony dążą do wzajemnego porozumienia, nawet kosztem odstąpienia w całości lub w części od swoich pierwotnych przekonań czy wyznawanych wartości. Jest to najbardziej etyczna forma perswazji i nie budząca kontrowersji. Stanowi ona element negocjacji handlowych, politycznych, koalicyjnych, etc.

Perswazja nakłaniająca

• Polega na przyciągnięciu odbiorcy do idei, postaw i zachowań, które wyznaje perswadujący. Stosowana jest w procesach wychowawczych i edukacyjnych przez rodziców, opiekunów, wychowawców. Stanowi podporę komunikatu reklamowego, jest fundamentalną techniką stosowaną w propagandzie. Perswazja nakłaniająca ma ambiwalentny charakter. W zależności od tego, komu ma służyć i jaki jest jej cel, można ją uznać za pożyteczną lub szkodliwą, uczciwą lub nieuczciwą, jawną bądź ukrytą. Nie można zatem przypisać jej jednoznacznych cech pozytywnych lub negatywnych.

Perswazja pobudzająca

• Wzbudza najwięcej kontrowersji pod względem etycznym. Ten typ perswazji jest rodzajem agitacji. Jej celem jest narzucenie odbiorcy określonego wzoru zachowań. Za pomocą agitacji, haseł, skrótów myślowych, obietnic, często kłamstw, świadomego manipulowania informacją, chwytów socjotechnicznych i technik marketingowych, nadawca dąży do osiągnięcia z reguły doraźnych efektów, co widać wyraźnie na przykładzie kampanii politycznych i wyborczych, w których stosuje się tzw. czarny PR i reklamę negatywną.

Fazy procesu perswazji

1. Faza ekspozycji przekazu w miejscu łatwo dostępnym dla odbiorcy.

2. Faza uruchomienia uwagi odbiorcy i skoncentrowania jej na komunikacie.

3. Faza zrozumienia komunikatu przez odbiorcę, tj. proces odkodowania znaczeń.

4. Faza refleksji, związana z interpretacją komunikatu, akceptacja lub odrzucenie emitowanego przekazu.

5. Faza zapamiętania treści komunikatu jest następstwem jego akceptacji.

6. Faza zmiany ostaw, czyli najważniejsza sekwencja procesu perswazyjnego, w której realizuje się intencja nadawcy.

Obok propagandy, która jest szczególnym przypadkiem komunikowania perswazyjnego, perswazja odgrywa olbrzymią rolę w procesach wychowania, socjalizacji, uczenia się, a także resocjalizacji. Pozostaje ona w centrum zainteresowania polityków oraz kandydatów na wszelkie wybieralne urzędy i stanowiska, którzy dążą do kreowania skutecznych komunikatów. Perswazja jest podstawowym psychologicznym środkiem modyfikowania postaw i zachowań. Ma ona szerokie zastosowanie nie tylko w procesach edukacyjnych, wychowawczych, socjalizacyjnych czy resocjalizacyjnych. Jest podstawowym instrumentem oddziaływania w kampaniach komunikacyjnych, jak kampanie polityczne, wyborcze, społeczne, kampanie public relations, reklamowe. Z tego powodu kampanie komunikacyjne, których celem jest wywieranie wpływu na postawy i zachowania odbiorców nazywamy kampaniami perswazyjnymi.

Środki perswazyjne:

− powtarzanie słów (utrwalają się, przenikają do umysłów),

− kumulacja synonimów,

− zaimek osobowy „my”, zaimek dzierżawczy „nasz”,

− zdania rozkazujące,

− pytania retoryczne, inspirujące, prowokujące,

− apostrofy,

− apel, sugestia, wnioskowanie.

− zwroty grzecznościowe,

− zdania powinnościowe („należy…”),

− zdania typu: „żeby…”, „oby…”,

− wyrażenia oceniająco-waloryzujące (np.: „uczciwy”, „dobry”),

− metaforyka, ironia

− amplifikacja (powiększenie lub pomniejszenia)

Aby perswazja była skuteczna musi spełniać następujące warunki:

− skierowana do określonego adresata (pouczający – pouczany),

− selekcja informacji,

− selekcja środków językowych,

− odbiorca myśli i działa z wolą odbiorcy,

− odbiorca nie różni się od nas diametralnie (w danej kwestii),

Formy perswazji

− przekonywanie (argumentowanie),

− nakłanianie (propaganda, dydaktyka, reklama),

− pobudzanie (agitacja – przekonywanie tłumów: terror myślowy, demagogia, szybkie przekonywanie, emocjonalność, kłamliwe argumenty, chwytliwe hasła),

Zasady perswazji:

− społecznego dowodu słuszności (np. gdy inni kupują produkt X, to ja też go kupię),

− sympatii (poprzez np.: komplementy, ładny wygląd).

11. Retoryka w tekście medialnym

Perswazja, sztuka skutecznego przekonywania, umiejętność przekonywania żywym słowem - retoryka - uznawana jest za znaczący instrument życia politycznego i biznesu, instrument niezwykle przydatny w praktyce public relations. Zakres retoryki obejmuje retorykę jako sztukę pięknego wysłowienia, poprawnego myślenia oraz przekonywania — retoryczny model perswazji.

Funkcje retoryki to:

- informacyjna,

- skierowana do intelektu odbiorcy,

- argumentująca racjonalnie; estetyczna,

- wywołująca zachwyt,

- urzekająca pięknem formy, oraz emocjonalna,

- opanowująca wolę słuchacza,

- wzruszająca,

- argumentująca emocjonalnie.

Obowiązuje reguła jedności funkcji — skuteczność perswazyjna wprost proporcjonalna do równomiernego stopnia obecności elementów werbalnych, realizujących trzy powyższe funkcje.

Wyróżniamy trzy rodzaje mów retorycznych:

1. mowa doradcza,

2. mowa osądzająca

3. mowa prezentacyjna.

W skład przygotowania mowy zaliczamy fazy:

1. wybór celu i przedmiotu mowy,

2. dobór argumentów racjonalnych i emocjonalnych, kompozycja mowy,

3. dobór odpowiednich środków językowych, wybór tropów i figur retorycznych,

4. opanowanie pamięciowe mowy,

5. prezentacja mowy.

Warunkiem skutecznej perswazji jest poprawność językowa w zakresie: gramatyczności — zgodności z systemem języka naturalnego; akceptowalności — zgodność ze standardami komunikacyjnymi obowiązującymi w danej odmianie języka lub środowisku użytkowników, a także poprawności stylistycznej — zgodności z normami stylu funkcjonowania języka naturalnego. Najczęściej popełnianymi błędami językowymi są: fonetyczne — wymowa nazw obcych, zasady akcentu polskiego; fleksyjne — nieznajomość reakcji czasownika; frazeologiczne — błędy kontaminacyjne; stylistyczne — niezgodność doboru jednostek leksykalnych z odmianą stylistyczną wypowiedzi.

Retoryka posługuje się figurami argumentacji racjonalnej:

• sylogizm — wnioskowanie z dwóch przesłanek,

• epicheremat — sylogizm krasomówczy, przesłanka uzasadniona,

• entymemat — sylogizm skrócony, przesłanka przemilczana,

• dylemat — dwa zdania warunkowe połączone alternatywą,

• łańcusznik — sylogizm o większej niż dwie liczbie przesłanek,

• indukcja — wnioskowanie od szczegółu do ogółu,

• analogia — wnioskowanie wyprowadzane z podobieństwa odmiennych przedmiotów.

Wśród typów argumentacji rozróżniamy:

jednostronną — eksponującą wyłącznie zalety punktu widzenia mówcy;

dwustronną — obok zalet dostrzegającą także wady;

zwężającą — przechodzącą od argumentów ogólnych do szczegółowych;

rozszerzającą — od argumentów szczegółowych do ogólnych.

Do podstawowych strategii perswazyjnych zaliczamy:

• strategia marchewki (przedstawienie korzyści wynikających z podporządkowania się sugestiom nadawcy),

• strategia kija (przedstawienie strat wynikających z niepodporządkowania się sugestiom nadawcy),

• strategia zaszczytu (dążenie do tego, aby odbiorca odczuwał dumę podporządkowując się adresowanym do niego sugestiom),

• strategia samopotępienia (dążenie do tego, aby odbiorca odczuwał wstyd i poniżenie unikając podporządkowania się skierowanym do niego sugestiom).

Wykorzystywane chwyty erystyczne to odwołania do: niewiedzy audytorium, litości, współczucia, próżności słuchacza, groźby użycia przemocy, uczuć słuchacza, odwołanie do tłumu, demagogiczne, krytycznej oceny osoby adwersarza, powagi autorytetu, użycie racji przeciwnika na potwierdzenie swojego stanowiska.

Narzędziami werbalnej manipulacji (konsekwencje retoryczne) są:

• amfibolia — sformułowania z ukrytą wieloznacznością,

• ekwiwokacja — mieszanie różnych stylów użycia wypowiedzi językowej,

• struktury znominalizowane — niejasność relacji podmiotu i obiektu, nieostre znaczenia,

• presupozycje, performatywy — nie informują o rzeczywistości, lecz ją kreują.

Gatunek to kombinacja chwytów retorycznych. Z każdego tekstu można wydzielić chwyty charakterystyczne.

Asertoryczność – powinny się nią charakteryzować gatunki dziennikarskie: prawdziwość, obiektywność.

12. Figury retoryczne – tropy, figury zdań, figury sensu

Что будет с Землей, если ось ее сместится на 6666 км? Что будет с Землей? - задался я вопросом...

Что вызывает тренды на фондовых и товарных рынках Объяснение теории грузового поезда Первые 17 лет моих рыночных исследований сводились к попыткам вычис­лить, когда этот...

ЧТО ТАКОЕ УВЕРЕННОЕ ПОВЕДЕНИЕ В МЕЖЛИЧНОСТНЫХ ОТНОШЕНИЯХ? Исторически существует три основных модели различий, существующих между...

ЧТО ПРОИСХОДИТ, КОГДА МЫ ССОРИМСЯ Не понимая различий, существующих между мужчинами и женщинами, очень легко довести дело до ссоры...

Не нашли то, что искали? Воспользуйтесь поиском гугл на сайте: