СМИ конкретной направленности

Глобально СМИ подразделяются на общие и специализированные — в последнем случае они сфокусированы на конкретной тематике и, соответственно, ориентированы не на всю аудиторию в целом, а на ее часть. Четкость определения целевой аудитории с точки зрения бизнеса обеспечивает средству массовой информации определенную устойчивость, однако снижает масштабы спроса на него.

В мировой практике вся специализированная информация, в отличии от универсальной, размещается в журнальных формах периодики. Среди многочисленных бульварных, информационно-рекламных, развлекательных изданий особое место заняла специализированная печать, нацеленная на информационное обслуживание специфических интересов аудитории.

Считается, что специализированная пресса - явление в журналистике второго порядка («второэтажного»). Массовые газеты универсального типа («все и для всех») играют главную роль в ориентации читателя в социуме. Специализированные же издания удовлетворяют интересы аудитории в дополнительной информации, рассчитанной на половозрастные особенности аудитории и ее различные интересы в различных сферах жизнедеятельности. Поэтому в мировой практике (в основном в западных странах) пресса универсальная обитает на газетных полосах, специализированная же - под журнальными обложками.

Специализированные газеты представляют некую типологическую прослойку, занимающую нишу между универсальными газетами и специализированными журналами. В некоторых чертах эта структура была порождена советской системой журналистики. Но сам феномен специализации газет по социально-демографическим и проблемно-тематическим направлениям не только сохранился, но и типологически значительно расширился.

У специализированной прессы есть свои «этажи» проживания. Демографические и социально ориентированные газеты (например, деловая качественная пресса) занимают первые этажи, культурно-оздоровительные (в т.ч. спортивные) газеты - вторые, а далее идут специализированные издания, рассчитанные на более узкие интересы аудитории (автолюбительские, например).

Детская газета сложное комплексное тематическое явление. Очень важно, чтобы редакция детской газеты строила на основе своей целевой направленности целостную тематическую характеристику, в которой выражалось бы гармоничное соотношение между различными содержательно-тематическими отделами. При этом индивидуальное лицо каждого детского издания требует своего набора проблематики без дубляжа и повторения того, что есть у других собратьев по перу.

Говоря о молодежной прессе, можно сказать, что в начале 90-х годов молодежная пресса перестала быть комсомольской. Она начала ориентироваться на западные образцы молодежной печати, стала аполитичной и более политематичной. Газетная форма является очень востребованной у молодежной аудитории, поскольку она более оперативна и доступна.

По другому обстоит дело с газетами, ориентированными на старшее поколение. Таких изданий совсем немного. Хотя для людей пожилого возраста (особенно ветеранов и инвалидов), лишенным возможности общаться с людьми своего круга, такая пресса становится незаменимым средством общения с окружающим миром, помощником и советчиком.

Из большого перечня специализированных и специальных изданий в работе отобраны типологические группы газетной периодики, в которых тематическая специализация сочетается с численно большой неопределенной аудиторной группой, увлеченной (испытывающей интерес и потребность в массовом обсуждении) определенной проблематикой. Ведь только в этом случае возникает потребность в оперативной массовой информации, а значит, в газетном формате ее распространения.

К таким типологическим группам газетных изданий относятся, например, деловая, спортивная и автомобильная пресса. Все они достаточно специфичны по выбору проблематики выступлений и ориентации на определенные интересы аудитории в области жизнедеятельности. Однако характер проблематики и характер аудитории этих специализированных изданий отличается друг от друга.

Деловая пресса, ориентированная на формирование рыночного сознания, адаптацию социально активного человека к новым экономическим условиям, действует в информационном поле бизнес-пространства. Само бизнес-пространство не имеет четких границ и зачастую включает в себя политические, экономические, финансовые, криминалистические и другие реалии, сложившиеся в обществе. Отсюда тяготение деловых людей к общественно-политической нише, желание стать универсальными.

В плане ориентации на более «зажиточную» аудиторию (владелец автомобиля) автомобильная пресса в чем-то похожа на деловую. Но на этом ее сходство с деловой и заканчивается. Сама проблематика автолюбительских изданий лишь косвенно связана с политикой, экономикой, финансами и бизнесом.

Автомобильная специализированная газетная пресса, как и спортивная, имеет большую и разнообразную аудиторию, потенциально включающую в себя всех автомобилистов (человек за рулем) страны. Однако, в отличие от спортивной проблематики, в автомобильной событийная (оперативная) информация не является приоритетной. Здесь большое место занимают материалы консультационно-справочного и рекламного свойства.

Спортивные специализированные газеты, в отличие от предыдущих типов изданий, ориентированны на социально неоднородную во всех отношениях аудиторию, ибо интерес к спорту объединяет людей разного возраста, пола, материального достатка. Таким образом аудитория спортивной прессы в чем-то соизмерима с аудиторией универсальных газет. В спортивной проблематике события меняются с такой же быстротой как в целом в общественно-политической сфере, поэтому в периодике этого типа преобладают информационно-новостные жанры, присущие газетному виду печати.

В отличие от других специализированных изданий, ориентированных на интересы аудитории в области жизнедеятельности, спортивная пресса отличается наибольшей оперативностью и востребованностью именно в газетном (ежедневном и еженедельном) формате.

В мировой журналистской практике газеты выпускаются «для всех» (универсально-информационный тип издания), а журналы специализируются в соответствии со специфическими аудиторными запросами.

Часть специализированных изданий, сообразуясь с экономическими нуждами аудитории вынуждены принимать газетную «оболочку» (из за большей дешевизны производства по сравнению с журнальной), хотя вся структура этих изданий тяготеет к журнальной форме.

В то же время «верхний этаж» специализированных газет, рассчитанных на более широкие слои аудитории, несомненно останется в газетной видовой нише.

Примеры специализированных СМИ Беларуси (по конкретным направлениям):

Образование. Педагогика. Адукацыя і выхаванне. Вышэйшая школа. Настаўніцкая газета. Минская школа сегодня. Народная асвета. Пачатковая школа. Репетитор.

История. Краеведение. Беларускі гістарычны часопіс. Краязнаўчая газета.

Медицина. Газета “Медицинский вестник” http://www.medvestnik.by/ru/

Физическая культура. Спорт. Туризм. BY. Вокруг света в Беларусь. Все о футболе. Прессбол. Спорт на воде. Спортивная панорама. Спорт-экспресс в Белоруссии. Туризм и отдых.

Экология. Природа. Защита животных. Мир животных. Питомец. Природные ресурсы. Ратаванн. Родная прырода. Экология. Экологический вестник.

Молодежные и детские издания. Бярозка. Вясёлка. Знамя юности. Качели. Переходный возраст. Рюкзак. Рюкзачок.

Домашнее хозяйство. Азбука хозяйки. Гаспадыня. Домашние заготовки. Лунный календарь садовода и огородника.

Досуг. Фантастика. Детектив. Анекдоты. Карикатуры. Кроссворды. Антенна. Версия. Детективная газета. Криминальное обозрение. Развлечения и отдых сегодня.

Рекламные и рекламно-информационные издания: Автобизнес, Автогазета, Агробізнес, Ва-банкъ, Из рук в руки, Недвижимость Белоруссии

Сатира и юмор: Вовочка, Вожык, Козел, Народные анекдоты, 15 суток

"Звязда" — старэйшая газета краіны, афіцыйны орган урада і парламента РБ. Штодзённая грамадска-палiтычная беларуская газета. Рэдакцыйна-выдавецкая ўстанова “Выдавецкі дом “Звязда” Дырэктар - галоўны рэдактар КАРЛЮКЕВІЧ Аляксандр Мікалаевіч.

Выходзіць 5 разоў на тыдзень у поўнакаляровым выкананні. Тыраж: 32 345

Распаўсюджваецца ў Мінску і па рэспубліцы па падпісцы і праз кіёскі "Саюздруку".

Газета "Звязда", як старэйшае беларускамоўнае выданне ў краiне, якому сёлета споўнiлася 94 гады, спадзяецца, што кола яе прыхiльнiкаў будзе не толькi стабiльным, але i значна пашырыцца ў блiжэйшым будучым.

Заснавальнiкi газеты - Савет Рэспублiкi Нацыянальнага сходу Рэспублiкi Беларусь, Палата прадстаўнiкоў Нацыянальнага сходу Рэспублiкi Беларусь, Савет Мiнiстраў Рэспублiкi Беларусь.

Гісторыя "Звязды" непарыўна звязана з гераічным мінулым нашай краіны. Старонкі газеты — дакладны і праўдзівы летапіс жыцця беларускага народа. Газеце належыць адметная роля ў станаўленні і развіцці беларускіх друкаваных сродкаў масавай інфармацыі, фарміраванні высокіх традыцый нацыянальнай журналістыкі, выхаванні цэлай плеяды выдатных прафесіяналаў.

"Звязда" з'яўляецца нацыянальна-культурным набыткам беларускага народа. Па яе матэрыялах можна вывучаць гісторыю Беларусі са жніўня 1917 года па сённяшні дзень — і гераічную, і складаную, і часам трагічную.

У гады Вялікай Айчыннай вайны "Звязда" выходзіла ў падполлі ў Мінску, пасля — у партызанскай зоне на востраве Зыслаў Любанскага раёна. У гэты цяжкі для краіны час яна мужным друкаваным словам заклікала чытачоў на барацьбу з ворагам. Высокай адзнакай ролі газеты сталі ордэны Айчыннай вайны І ступені і Працоўнага Чырвонага Сцяга.

Сёння "Звязда" — адзіная беларускамоўная штодзённая грамадска-палітычная газета ў рэспубліцы. Безумоўным прыярытэтам у працы рэдакцыйнага калектыву з'яўляецца прапаганда нацыянальнай культуры, гістарычнай спадчыны нашага народа.

Трапіць у штат "Звязды", старэйшай і галоўнай газеты рэспублікі, органа ЦК Кампартыі Беларусі, Вярхоўнага Савета і Савета Міністраў БССР, лічылася вялікім гонарам. Гэтым быццам канчаткова сцвярджаўся журналісцкі прэстыж. Таму і прыходзілі ў рэдакцыю ўжо сталыя прафесіяналы, з жыццёвым і творчым вопытам, якія добра паспыталі газетнага хлеба. Іван Навуменка, Барыс Стральцоў, Васіль Пышкоў, Аркадзь Тоўсцік... На жаль, усіх пералічыць проста немагчыма. Яны ў розны час, на розных пасадах высока неслі сцяг "Звязды". У сваю чаргу "Звязда" ўзнімала іх аўтарытэт, вылучала, надавала вядомасць не толькі ў журналісцкім асяроддзі. Нездарма многія сталі вядомымі літаратарамі, навукоўцамі, кіраўнікамі іншых выданняў і ўстаноў.

Газета асвятляе пытаннi i праблемы грамадска-палiтычнага, сацыяльна-эканамiчнага i культурнага жыцця Беларусi, дзейнасць праваахоўных органаў, парламента i ўрада краiны, прафсаюзаў, партый i арганiзацый, мiжнароднае, фiзкультурна-спартыўнае жыццё.

«Звязда» — старэйшая газета нашай краiны, якая на працягу ўсёй гiсторыi глыбока, грунтоўна i сiстэмна асвятляла (i зараз асвятляе) пытаннi развiцця культуры нашага таленавiтага народа, захавання i прадаўжэння багатай духоўнай спадчыны, мовы, традыцый — з пазiцый патрыятызму i мудрай узважанасцi. Ды i тыраж адзiнай беларускамоўнай штодзённай газеты сведчыць пра папулярнасць яе сярод чытачоў.

“Звязде” принадлежит исключительная роль в развертывании минского подполья во время Великой Отечественной войны. Период послевоенного восстановления и дальнейшего развития Беларуси также стали центральной темой многочисленных материалов ее журналистов.

“Звязда” награждена орденами Отечественной войны и Трудового Красного Знамени. Две минские улицы названы именами редактора подпольной “Звязды” Героя Советского Союза Владимира Омельянюка и сотрудника довоенной поры, “белорусского Маресьева” — Александра Русановича. Недавно в белорусской столице появился и проспект, носящий имя “Звязды”.

Интерактивная экспозиция "Партизанская землянка-типография газеты "Звязда" открылась сегодня в Белорусском государственном музее истории Великой Отечественной войны.

Центральное место в экспозиции занимает инсталляция, представляющая собой реконструкцию среды и условий, в которых приходилось работать сотрудникам газеты в военное время. Под специально созданным из маскировочной сетки и хвойных веток навесом размещен уникальный экспонат - печатный станок. На нем сотрудники газеты печатали "Звязду" и листовки в 1943-1944 годах на острове Зыслов в Любанском районе Минской области. К слову, этот станок поступил в музей из Белорусского штаба партизанского движения еще в 1944 году в числе самых первых экспонатов. Музейщикам удалось наладить работу станка, и теперь посетителям предоставлена редкая возможность почувствовать себя в роли журналиста партизанской газеты. Примечательно, что в интерактивной экспозиции также представлен полноцветный номер "Звязды" от 3 июля 1945 года, посвященный освобождению Беларуси.

Землянка-типография газеты создана по фотографиям военных лет и рассказам ветеранов, сотрудников "Звязды".

В целом военный период в истории газеты "Звязда" широко представлен в постоянной экспозиции учреждения. Здесь можно увидеть экземпляры газет, выпущенные в Минске в условиях подполья и в партизанской зоне, фотографии редакторов и редакционных коллективов, снимки работников типографии и др. К 90-летию газеты сотрудники музея пополнили экспозицию новыми экспонатами. Теперь здесь представлены три периода из истории газеты: довоенный, минского подполья и партизанский.

В годы Великой Отечественной войны “Звязда” призывала к борьбе против врага, поддерживала боевой дух белорусского народа и неудивительно, что ее называли газетой-патриоткой, газетой-партизанкой. В оккупированной столице и партизанской зоне на Минщине печатались долгожданные номера газеты. Период послевоенного восстановления и дальнейшего развития Беларуси также стали центральной темой многочисленных материалов ее журналистов.

“Звязда” награждена орденами Отечественной войны и Трудового Красного Знамени. Две минские улицы названы именами редактора подпольной “Звязды” Героя Советского Союза Владимира Омельянюка и сотрудника довоенной поры Александра Русановича. В 2005 году в белорусской столице появился проспект, носящий имя “Звязды”.

Паводле гісторыка журналістыкі Алега Слукі, газета "Звезда":узнялася на мяжы эпохаў як аб'ектыўная ўмова рэвалюцыйнага руху і неабходнасці пераходу цывілізацыі на новую ступень тэхнагеннага паскарэння. Гэта акрэслівала глыбіню зместу асноўнага нацыянальнага выдання, які ва ўсе перыяды супадае з гістарычнымі памкненнямі беларускага народа.

"Звязда" з'яўляецца пераемніцай і прадаўжальніцай дэмакратычных, гуманістычных традыцый купалаўскай "Нашай Нівы", а па значнасці ўплыву на грамадства стала спецыфічным ідэйна-палітычным помнікам".

Не ўступаючы ў палеміку адносна "ступеняў тэхнагеннага паскарэння", адзначым, што ў 1917-1920 гг. змест газеты не толькі не супадаў з гістарычнымі памкненнямі беларускага народа, а супярэчыў ім.

"Што ждатычыць, бадай, самай вострай і балючай для беларускага народа праблемы - што з ім будзе іякі лёс яго чакае ў будучым, - дык "Звязда" пра гэта ці маўчала, ці пра Беларусь пісала як пра Заходнюю вобласць Расіі. Імкненні ж беларусаў самім вырашаць свой лёс называла "беларускай авантурай”[8].

Пэўны час са "Звездою" супрацоўнічаў класік беларускай літаратуры Максім Гарэцкі, які пасля абвяшчэння БССР "ахвотна згадзіўся на прапазыцыі тав. Кнорына"[9] і пераехаў са Смаленска ў Менск на сталую працу ў "Звезду", ботады "мела разьвінуцца шырокая, культурная, беларуская праца".

У сувязі са стварэннем Літоўска-Беларускай Рэспублікі ў лютым 1919 г. газета пераехала ў Вільню, аднак пасля раптоўнага захопу горада польскімі войскамі (21.04.1919) "Звезда" вяртаецца ў Менск, а М. Гарэцкі застаецца ў Вільні...

- тэорыя і практыка беларускай дзяржаўнасці

- стваральніца сучаснай беларускай нацыянальнай культуры

28 полос в неделю и около 35 тысяч экземпляров ежедневно. В редакцию приходят сотни подарков и писем, в которых постоянные читатели не только поздравляют любимую газету, но и благодарят за интересные и полезные материалы.

В 45-ой столичной школе история газеты "Звязда" от первых выпусков и до наших дней. Такой музей-единственный в республике и ему уже 20 лет. Поисковые отряды собирали материалы буквально по крупицам. Сохранился оригинальный номер 1931 года. Практически все материалы о коллективизации. Однако самый ценный экспонат-оригинал от 22 июня 41.Музей является очень популярным не только среди наших гостей. Когда к нам приезжают гости из заграницы, они также интересуются историей газеты "Звязда". Здесь проводятся не только экскурсии, а занятия по всемирной истории, истории Беларуси, курсу "ВОВ".

"Звязда" - единственная газета, которая издавалась и во время ВОВ. В честь звездовцев-подпольщиков установлено 4 памятника: 3 в Минске и один на Любанщине. А к 60-летию Победы по предложению Ивана Шамякина Проспект газеты Известия был переименован в проспект газеты "Звязда".

С юбилеем в 2007 г. коллектив редакции газеты "Звязда" поздравил Президент Беларуси Александр Лукашенко: "Основанная еще до Октябрьской революции, "Звязда" всегда была своеобразным летописцем многогранной жизни нашего народа. И неслучайно, что недавно один из красивейших проспектов белорусской столицы получил имя дважды орденоносной газеты "Звязда", - говорится в поздравлении.

Першы нумар выйшаў 27 лiпеня (9 жнiўня) 1917 у Мiнску на рускай мове. З 1925 газета друкуецца на беларускай i рускай мовах, са жнiўня 1927 - на беларускай мове. смс

Спачатку выдавалася як орган Мiнскага камiтэта РСДРП(б). Арганiзатары i першыя рэдактары В. Г. Кнорын, К. I. Ландар, А. Ф. Мяснiкоў, В. В. Фамiн, М. В. Фрунзе. Двойчы закрывалася Часовым урадам, але выходзiла пад iншымi назвамi: з 15(28).09 па 6(19).10.1917 "Молот"; з 8(21).10 па 29.10(11.11).1917 "Буревестник" - як орган Паўночна-Заходняга абласнога камiтэта РСДРП(б). З 1(14).11.1917 выдаецца пад першапачатковай назвай "Звезда". Спачатку рэзка крытыкавала пазiцыi Часовага ўрада, прапагандавала праграму РСДРП(б), змяшчала матэрыялы бальшавiцкiх з'ездаў, канферэнцый i пленумаў. Пасля Кастрычнiцкага перавароту 1917 асноўны

iдэалагiчны i прапагандысцкi орган бальшавiкоў. У сувязi з акупацыяй Беларусi немцамi з лютага 1918 выдавалася ў Смаленску як газета Паўночна-Заходня абласнога i Смаленскага губернскага камiтэтаў РКП(б). Са снежня 1918 зноў у Мiнску. З пачатку сакавiка 1919 "Звязда" - орган ЦК КП(б) Лiтвы i Беларусi, 1-19.04.1919 выходзiла ў Вiльнi, з 1.05 да 8.08.1919 - зноў у Мiнску. У час польскай акупацыi з восенi 1919 выдавалася ў Смаленску, штотыднёвiк, з 8.08.1920 - у Мiнску.

У 1920-30-я гады асвятляла пытаннi калектывiзацыi, iндустрыялiзацыi, культурнага будаўнiцтва праз уяўную дзейнасць камунiстычнай партыi.

У Вялiкую Айчынную вайну з'яўлялася баявым органам беларускага народа ў барацьбе з нямецка-фашысцкiмi захопнiкамi. Спачатку выходзiла ў Мiнску, потым у Магiлёве i Гомелi (да 13.08.1941).

У маi-вераснi 1942 выпускалася нелегальна як орган Мiнскага падпольнага камiтэта КП(б)Б; выйшлi 4 нумары. Рэдактары У. С. Амельянюк (№ 1), У. К. Нiкiфараў (№ 2-4).

З 27.01.1943 да 1.07.1944 выдавалася як орган ЦК КП(б)Б i Мiнскага абкома КП(б)Б у зоне дыслакацыi партызанскiх злучэнняў на Мiншчыне, выйшлi 93 нумары (у студзенi 1943 - лютым 1944 рэдактар М. П. Барашкаў).

З 10.7.1944 выдаецца ў Мiнску, да 1991 орган ЦК КПБ, Вярхоўнага Савета i Савета Мiнiстраў БССР.

Доўгі час галоўным рэдактарам “Звязды” быў Уладзімір Браніслававіч Наркевіч.

Журналісты газеты: Сяргей Грыб, Уладзімір Здановіч, Леанід Лахманенка, Сяргей Протас, Сяргей Расолька, Анатоль Сланеўскі, Віккторыя Целяшук, Ігар Шчучэнка

36. Из истории журналистики: "Наша нiва", "Наша доля", "Мужыцкая праўда"

Пытаннi, что датычаць гісторыі беларускай журналістыкі, даследуе Алег Георгіевіч Слука, доктар гістарычных навук, прафесар, аўтар падручніка “Беларуская журналістыка”.

Першыя перыядычныя выданні ў Беларусі з’явіліся на мяжы 18-19 стагоддзяў. Менавіта ў гэта час пачала стварацца сістэма нацыянальнага друку.

У другой палове 16 стагоддзя у ВКЛ выдаваліся газеты-аднадзёнкі, прысвечаныя найбольш значным падзеям таго часу. Першая з неперыядычных газетных лістовак газетнага тыпу – “Навіны грозныя а жалослівыя” (1562 г.), якая расказвала аб паходзе Маскоўскага цара Івана Грознага на землі ВКЛ.

Першая на тэрыторыі Беларусі газета “Кур`ер Віленскі” (1760 г.) выдавалася на польскай мове. У 1841 г. яна атрымала назву “Виленский вестник».

У 1776 г. пачала выдавацца «Газета Гродзенская» на польскай мове. Важным этапам у стварэнни перыядычнага друку стаў 1838 г., калі згодна з пастановац царскага ўрада ў пяці гарадах Беларуст пачалі друкавацца “Губернские ведомости”.

У сярэдзіне 19 ст. пачаў развівацца рэвалюцыйны беларускі друк. Найбольш вяомае падпольнае рэвалюцыйнае выданне – газета “Мужыцкая праўда”. Гэта першая рэвалюцыйна-дэмакратычная газэта ў Беларусі, якая выдавалася Кастусём Каліноўскім зь ліпеня 1862 году па чэрвень 1863 году. Усяго было выдадзена 7 нумароў, кожны зь якіх пачынаўся са звароту да моладзі: «Dzieciuki!», а зачыняўся подпісам «Jaśko haspadar z pad Wilni» і коштам: «Kasztuje hroszy 5» (акрамя №6, які каштаваў 6 грашоў).

У філасофскіх, ідэйна-палітычных, культуралагічных, літаратурных і публіцыстычных адносінах “Мужыцкая праўда” стала нацыянальным гістарычным помнікам. Газета была неабходна для прапаганды рэвалюцыйных ідэй і аб`яднання сялянскіх мас у барацьбе з панствам і царызмам. “Мужыцкая праўда” адкрыла якасна новы этап развіцця народнай публіцыстыкі.

Артыкулы, якiя ўмяшчалiся ў газеце, - яскравы узор рэвалюцыйнай публiцыстыкi. Газета выкрывала царiзм, паказвала антынародную сутнасць яго палiтыкi, грабежнiцкi характар рэформы 1861 г. Газета патрабавала знiшчэння самаўладства, памешчыцкага землеўладання, перадачы ўлады ў рукi народа, а зямлi тым, хто яе апрацоўвае. Адзiны спосаб дабiцца гэтага сялянам - узняцца на барацьбу. Заклiк да рэвалюцыйнай барацьбы, да актыўнага змагання супраць прыгнятальнiкаў народа, за яго сацыяльнае i нацыянальнае вызваленне складае асноўны пафас усiх выступленняў Ясокi, гаспадара з-пад Вiльнi. Кастусь Каліноўскі верыў у сiлу народа. Усiмi сваiмi думкамi ён быў звязаны з народам, змагаўся за такi грамадскi лад, дзе б чалавек быў вольным, жыў са сваёй працы.

Самой назвай газеты Кастусь Каліноўскі выяўляе яе народнасць, блiзасць да народна-гутарковых i iншых жанраў лiтаратуры. З рэвалюцыйна-палiтычнай iдэяй "Мужыцкая праўда" сцвяржала наступнае:

1) зямля належыць народу, чалавек свабодны, калi мае кавалак зямлi;

2) не народ створаны для ўрада, а ўрад - для народа;

3) народ павiнен мець свабоду, навучацца на роднай мове.

"Мужыцкая праўда" пiсалася напярэдаднi паўстання i Кастусь Каліноўскі не абыходзiў нiводнай магчымасцi, каб уцягнуць у паўстанне большую колькасць аднадумцаў, у гэтай сувязi ён закрануў i пытанне рэлiгii. У цэлым майстэрства публiцыстычнай выразнасцi, эмацыянальнага уз'яднання, доказнасцi ўдасканальвалася ад нумара да нумара.

1. «Наша доля» — штотыднёвая легальная газета рэвалюцыйна-дэмакратычнага кірунку, першая легальная газета ў беларускай мове. Першая беларуская грамадска-палітычная газета.

Выдавалася ў Вільні ў перыяд 1(14).9.1906 — 1(14).12.1906. Разам выйшла 6 нумароў, з іх 4 былі канфіскаваны, 7-ы быў знішчаны яшчэ ў наборы. Палова тыражу друкавалася кірыліцай, палова — лацінкай. Разавы тыраж 1-га нумару склаў 10 тыс. асобнікаў.

Афіцыйны рэдактар-выдавец — віленскі мяшчанін І. А. Тукеркес, з 18.11.1906 за рэдактара быў А. Гедвіла. Сапраўдныя заснавальнікі — частка кіраўніцтва Беларускай сацыялістычнай грамады, а менавіта, браты І. і А. Луцкевічы, А. Пашкевіч (Цётка), Ф. Умястоўскі. Упершыню ў газеце выступіў К. Міцкевіч, які пад псеўданімам Якуб Колас надрукаваў верш “Наш край”.

У праграмным артыкуле «Да чытачоў» газета выступіла за ўдэел у рэвалюцыйным руху, сацыяльную і нацыянальную свабоду, развіццё класавай самасвядомасці рабочых і сялян, асвету на роднай мове. Друкавала вострапубліцыстычныя і агітацыйныя артыкулы («Што будзе?», «Даход расійскага цара», «Пагром», «Як мужыку палепшыць сваё жыццё» і інш.), у якіх выкрывала антынародную палітыку царызму. Інфармавала пра рэвалюцыйныя падзеі ў краіне, цяжкае становішча сялянства.

Гэтымі тэмамі і ідэяй прасякнугы надрукаваныя ў газеце творы Цёткі (верш «Наш палетак» і апавяданне «Прысяга над крывавымі разорамі»), Я. Коласа (вершы «Наш родны край» — 1.9.1906, першае выступленне паэта ў друку, «Беларусам», «Асенні вечар», апавяданне «Слабода») і інш. Змясціла апавяданне Ядвігіна Ш. «Суд».

Выйшла 6 нумароў. На газету неаднаразова накладваўся арьшт, а рэдакnар прыцягваўся да крымінальнай адказнасці. За змест 1-га, 3-га, 4-га нумароў пастановаю Віленскай судовай палаты (11.01.1907) выданне было забаронена назаўсёды, афіцыйны рэдактар-выдавец Туркенес быў засуджаны на 1 год крэпасці.

Газета “Наша доля” заклала падмурак развіцця сучаснай беларускай журналістыкі, пубіцыстыкі і літаратуры. Кароткая, але яркая бяяграфія газеты была звязана з прапагандай рэвалюцыйнай барацьбы і нацыянальнай свядомасці.

2. «Наша ніва» — штотыднёвая грамадска-палітычная, навукова-асветніцкая і літаратурна-мастацкая газета нацыяльна-адраджэнскага кірунку. Выдавалася ў Вільні, па-беларуску, у перыяд 10(23).11.1906 — 7(20).8.1915. Друкавалася кірыліцай, да 18(31).10.1912 таксама і лацінкай. Звычайны тыраж складаў 4.5 тыс. асобнікаў. Выхад газеты быў спынены ў сувязі з набліжэннем расійска-нямецкага фронту да Вільні.

Заснавальнікі — кіруючая група Беларускай сацыялістычнай грамады (Іван Луцкевіч, Антон Луцкевіч, Вацлаў Іваноўскі, Аляксандр Уласаў, Цётка (Алаіза Пашкевіч) і інш.) Тая ж група кіравала газетай і пасля распаду Беларускай сацыялістычнай грамады да сакавіка 1914.

Янка Купала — з 7(20).3.1914 рэдактар, з 16.5.1914 рэдактар-выдавец.

Рэдактары аддзелаў у розны час: Янка Купала, Якуб Колас, Змітрок Бядуля, Хведар Імшэнік (заг. канторы і сакратар рэдакцыі да 1909), Вацлаў Ластоўскі (з 1909 сакр. рэдакцыі), Ядвігін Ш., Сяргей Палуян (С. Ясяновіч), Альгерд Бульба (В. Чыж).

Першы нумар газеты выйшаў у друкарні Марціна Кухты.

Газета друкавала вершы, нарысы, мастацкую прозу, навукова-папулярныя артыкулы, мела рубрыкі «У Думе і каля Думы», «Паштовая скрынка» і інш. Тэматыка, змест і характар падачы матэрыялаў мяняліся ў залежнасці ад палітычнай сітуацыі і складу рэдакцыі.

У газеце супрацоўнічалі выдатныя прадстаўнікі беларускай літаратуры Я. Купала, Я. колас, М. Багдановіч, М. Гарэцкі, З. Бядуля, Ц Гартны, Б. Тарашкевіч, В. Ластоўскі і інш. Фактычна гэтыя пісьменнікі і публіцысты сталі заснавальнікамі белаускай культуры 20 стагоддзя.

1906–1915 гады ў беларускай гістарыяграфіі называюцца «нашаніўскім перыядам». Бо з выхадам 10 (23) лістапада 1906 г. у Вільні першага нумара тыднёвіка «Наша Ніва» была запачаткаваная цэлая эпоха ў развіцці беларускага грамадства.

«Наша Ніва» на пачатку ХХ стагоддзя выпрацавала норму беларускай літаратурнай мовы.

У яе коле была створана беларуская класічная літаратура. Паўстала ідэя беларускай дзяржаўнасці. Скіраваная на пазітыўную асветную працу, гэтая газета стала цэнтрам інтэлектуальнага жыцця. У ёй друкавалася цэлая плеяда інтэлектуалаў – сярод іх Янка Купала, Якуб Колас, Максім Багдановіч, Вацлаў Ластоўскі.

«Наша Ніва» асвятляла шырокі спектр палітычных, эканамічных і культурных праблем. Газета мела галоўнай задачай кансалідацыю беларускай палітычнай нацыі. Пры гэтым, як адзначалі сучаснікі, для многіх «Наша Ніва» была першай крыніцай інфармацыі, якая не несла казённай адзнакі.

Вакол «НН» гуртавалася нацыянальная грамадзянская супольнасць. Сельскагаспадарчыя ініцыятывы, тусоўкі моладзі, выдавецтвы — усе яны выкарыстоўвалі трыбуну «НН».

З «Нашай Нівай» супрацоўнічаў класік літаратуры Якуб Колас. Вядомыя кожнаму школьніку творцы Максім Багдановіч і Змітрок Бядуля таксама былі адкрытыя менавіта «Нашай Нівай». А нацыянальны паэт Янка Купала ў лютым 1914 г. стаў яе рэдактарам. Ён кiраваў газетай да восенi 1915 г., калі «Наша Ніва» была пастаўленая царскай ваеннай цэнзурай у немагчымыя для існавання ўмовы.

ЧТО И КАК ПИСАЛИ О МОДЕ В ЖУРНАЛАХ НАЧАЛА XX ВЕКА Первый номер журнала «Аполлон» за 1909 г. начинался, по сути, с программного заявления редакции журнала...

Что вызывает тренды на фондовых и товарных рынках Объяснение теории грузового поезда Первые 17 лет моих рыночных исследований сводились к попыткам вычислить, когда этот...

Конфликты в семейной жизни. Как это изменить? Редкий брак и взаимоотношения существуют без конфликтов и напряженности. Через это проходят все...

Что делать, если нет взаимности? А теперь спустимся с небес на землю. Приземлились? Продолжаем разговор...

Не нашли то, что искали? Воспользуйтесь поиском гугл на сайте: