Аповяд аб цярпенні закаханага

Нейкі зняможаны ад любові да ружовашчокай прыгажуні пакутаваў, за гэта ён быў абвінавачаны і ў турму патрапіў. Ён разнастайным катаванням падвяргаўся, але ў сваёй любові не прызнаўся. Нарэшце, аднойчы вартавыя выцягнулі яго з вязніцы, прыцягнулі звязанага на плошчу, кінулі на зямлю і пачалі яго біць так моцна, што паламалі цэлае бярэмя палак.

Ён быў зранены ад галавы да ног, на ім не было ні аднаго жывога месца. Ад удараў пацярпела яго цела, ад крыві плошча пачырванела. І ўсё ж ён рота не адкрываў, захоўваючы таямніцу ў сваёй душы.

Стаміўшыся яго катаваць, яго адцягнулі ў бок і вырашылі даць яму вызваленне – інакш і нельга было паступіць па сумленні. Тады ён выплюнуў з рота пакусаную манету. Калі каты адышлі ад яго, да яго падышлі людзі, каб даведацца, у чым справа. Ён распавёў наступнае: калі яго катавалі, пры гэтым прысутнічала яго каханая, якая глядзела на яго. Калі ён пад ўдарамі ляжаў, ён у роце манету трымаў. Калі боль станавіўся невыносным, ён кусаў гэтую манету і такім чынам пакусаў яе ўсю. Ён ведаў, што каханая глядзіць на яго, і даказаў ёй сваё цярпенне і мужнасць. Калі яна ўсё гэта зразумела, яна да яго падышла і яго на ногі падняла. Пяшчотнымі словамі яна нібы бальзамам яго раны загаіла; пасля таго як яна да яго вёскі, ад яе ласкавых прамоваў у яго нежывое цела вярнулася жыццёвая сіла.

Яму дасталася такое дабро, пра якое ён нават не меў мар, ён дасягнуў такога шчасця, аб якім раней і думаць б не стаў.

Усё гэта было вынікам цярпення і пакуты, плёнам трываласці і выпрабаванняў.

Хто цярпліва зносіць беды, каго лёс не зможа дужаць,

Прыветлівасць любоў людзей да выхаванага чалавека спараджае, у дачыненні да яго ва ўсіх пачуццё дружбы абуджае. Яна раскрывае ружы блізкасці у кветніку дружбы, упрыгожвае баль спагады і прыхільнасці гэтымі ружамі. Яна змушае ганарлівага ворага змякчыцца і абуджае ў сэрцы злога ворага пачуццё чалавечнасці. Пастаянная прыветлівасць выклікае сорам нават у бессаромнага суперніка і перашкаджае бессаромнаму ворагу рабіць ліхія ўчынкі.

Хоць ветлівасць ўпрыгожвае любога, калі ветлівыя магутныя і заможныя, то асабліва любаты ў ёй многа. Яна добрая для ўсяго чалавечага роду, але калі старэйшыя ветлыя да малодшых, так прыемней для народа.

Прыветлівасцю без марнатраўства можна людзям дагаджаць, не даючы дароў, ад чалавека добрага чакаць.

Ветлівасць старэйшых прымушае малодшых іх дабраслаўляць, і гэта дабраславенне дазваляе ім жыццёвыя выгоды дастаўляць. Ветлівасцю старэйшыя ў адносінах да малодшых спагаду маюць, і ад гэтага пачуцця яны ніколі не адвыкаюць. Дзякуючы ветлівасці малыя дарослымі здаюцца – такімі іх робяць іх паводзіны. Ветлівасць ад непавагі да людзей адвучае, чалавека ад насмешак і здзекі выбаўляе. Яна выхоўвае ў прыродзе чалавека чалавечнасць, як вынік ветлівасці ў існасці людзей з’яўляецца чалавекалюбства.

Калі ветлівасць прыносіць столькі плёну малодшым, то старэйшым яна прыносіць іх у некалькі разоў больш. Ветлівасць дае любові прыгажосць, па рэчышчы ветлівасці людзі прыходзяць да сяброўства. Ветлівасць і прыязнасць люстэрка дружбы ачышчаюць, з двух бакоў яго асвятляюць. Прыхільнікі ветлівасці і прыязнасці абуджаюць у людзях да сабе павагу і пашану – той, хто сее такое насенне, і ўраджай такі жне.

Гэтыя якасці з’яўляюцца добрым пачаткам для адносін паміж людзьмі; калі яны моцныя, бываюць трывалыя і адносіны паміж тымі, што любяць. Калі абодва бакі дасканалыя ў маральным дачыненні, то ў адказ на ветлівасць і прыязнасць яны таксама праяўляюць ў адносінах адзін да аднаго павагу і заспакаенне. Як выдатна з такімі сябрамі сядзець, з такімі прыяцелямі дружбу мець! Наколькі добрыя людзі, якія любяць каханне і сяброўства, захоўвае адзінства і ўзаемную павагу!

Чалавек дасягае сегасветных выгод, калі ён праяўляе гэтыя якасці дзеля чысціні дружбы, ён можа спадзявацца на літасць пасля смерці, калі ён праяўляе іх для задавальнення Пана Бога. Калі ён гэта робіць дзеля Бога, то шчасце яму будзе ўсміхацца, калі ён так паводзіцца з-за свайго прыязнасці і маральнасці, ён ад удач будзе задыхацца.

Варты такога спрыяння і дасягае яго толькі той, хто мае прыроджанае спачуванне да сціпласці і выказвае да яе шанаванне. Але не вартыя яго самалюбец ганарлівы і невук нецярплівы.

Такое жыццё – толькі ў мудрых, хто мае развагу, цярплівых,

Не будзе яно супакоем пустых самалюбаў юрлівых.

Збіральнікі дзіўных вестак, апавядальнікі дзівосных навін распавядаюць так: аднойчы падчас паляўнічай мітусні, калі паляўнічыя конна скакалі і па дзічыне стралялі, шахская жамчужына з пышнай кароны Хасрова Парвіза на зямлю ўпала, і ў мітусні ніхто не заўважыў, калі яна прапала. Калі ўсе з палявання вярнуліся, аб тым, што адбылося даведаліся і праз абвяшчальнікаў шукаць гэтую рэдкую жамчужыну ўсіх людзей паслалі. Паколькі гэта ўпрыгожванне кароны варта было даніны цэлай краіны, то была абяцаная вялікая ўзнагарода. Людзі ў стэпе жамчужыну шукалі і пра ўзнагароду марылі.

Былі два падарожніка, адзін з якіх быў невук, а другі – адукаваны. Невук быў поўны самаздаволення з-за свайго невуцтва, а другі асветлены святлом ветлівасці і прыязнасці. Першага звалі Мудбір-вандроўнік, а другога – Мукбіль-выбраннік.

Выпадкова ў гэты час яны па тым жа стэпе ў горад ішлі, а насустрач ім выйшлі людзі, тыя, што шукалі жамчужыну ў пыле. Калі правадыр гэтых людзей да іх падышоў, Мудбір з-за сваёй пыхі прайшоў міма, нават не глянуўшы на яго. А Мукбіль ветліва паступіў і, вітаючы правадыра, галаву нахіліў. I тут пад нагамi ён жамчужыну згледзіў, падняў яе, пацалаваў і правадыру даў. Правадыр, які таксама i захавальнікам абяцанай узнагароды быў, прывёў Мукбіля ў палац і Хасрову Парвізк паведаміў пра ўсё, што адбылося. Хасроў быў вельмі задаволены і рады, ён даў Мукбілю нямала ўзнагарод.

Мудбір з-за свайго фанабэрыстасці апальшчыкам лазневай печы стаў, а Мукбіль дзякуючы ветлівасці і прыязнасці жамчужыну мэты дастаў.

Хто ганарлівы – стаў ахвярай прыніжэння, ад люду ён адлучаны,

А сціплы – той прыдбаў багацце, ён з марай не разлучаны.

Услаўленне Бога ў тым, каб сэрцам Ісціну успамінаць і языком яе праслаўляць.

Некаторыя кажуць, што язык павінен устрымлівацца ад гэтай справы, а толькі сэрца павінна Ісціне аддаваць славу. Услаўленне Пана Бога значыць, што трэба сэрца праўдай запаўняць і ад усіх іншых думак вызваляць. Сутнасць зікру[39] заключана ў адддаленні ад усяго сегасветнага і ў збліжэнні са Стваральнікам нашага свету тленнага. Услаўленне ў тым, каб, акрамя Бога, усё забываць, толькі Ім сваё сэрца суцяшаць.

На вышэяшай стадыі той, хто славіць, цалкам знікае ў Тым, Каго славяць, ён не можа нават гуку вымавіць, нават слова сказаць. Каб дасягнуць гэтага свяцілішча, трэба ад усіх спадзяванняў адмовіцца, адрачыся ад быцця і нябыту, ад існага і няіснага; не думаць пра існуючае і неіснуючае – ні пра што, ісці да асноўнай мэты адзіным шляхам.

Калі не адмовіцца ад самога сябе і ад усяго таго, што не ёсць Ісціна, гэтай каханай нам не спазнаць, калі не адмовіцца ад усяго існага і няіснага, гэтай жывой вады нам не дастаць.

Той, хто нырае ў гэта мора, не павінен рота адкрываць, калі хоча жэмчуг мэты дастаць. Той, хто шукае шлях да гэтага святыні, павінен маўчаць, калі ён хоча захавальнікам яго стаць.

Тому, хто не ўмее захоўваць таямніцу цара, галаву сцінаюць, мячом пакарання дрэва яго жыцця ад кораня аддзяляюць. Чалавек выдае таямніцу цара ад бяссілля сэрца свайго і ад моцнага ўздзеяння гэтага віна на яго.

Тыя, што ў шынку суфійскіх ісцін таямніцы зведалі спаўна,

Ап’янелі больш за піўшых чару чыстага віна.

Сапраўднае віно ледзь з тысячнай доляй мы параўнаем,

Гэтых вінаў, што мудрых ап’яняюць і штодня іх пояць дап’яна.

Набліжаны Усявышняга Стваральніка Хаджа Абдула аль-Ансары – хай будзе святой яго таямніца – сказаў: “Тое, што казаў Мансур[40], я таксама казаў, але ён казаў пра гэта адкрыта, а я іншасказальна. Я, дзякуючы таму, што схаваў таямніцу, шчасце сваё знайшоў, а ён за тое, што выдаў таямніцу, на шыбеніцу пайшоў. Ён у той час быў няспелым, і вось не былі своечасовымі яго словы на гэты конт. Слухач адрынуў яго і асудзіў яго на тое, што адбылося. А я пра гэта кажу, адстойваю свае словы і ўсім даказваю. Мне ніхто не можа запярэчыць і не пярэчыць. Хоць аднолькавы змест маіх словаў, але знешні выгляд у іх не такі, хоць і не новы”.

Прыхільнікі знешняй формы толькі на знешнасць увагу і звяртаюць, а прыхільнікі зместу са зместу карысць здабываюць.

О Божа, асвятлі цёмныя сэрцы аблудных прахам ног гэтых дасведчаных людзей, праясні саслабелы зрок іх вачэй!

Каб шчасцем поўным стала вечна ўсё маё жыццё!

Увага – гэта азначае знешняй Ісціне ўважаць і да яе звяртацца, парваць нітку сувязі з людзьмі і да яе прывязацца; гэта адмова ад усіх спадзяванняў, якія увагу ад Ісціны аддаляюць і да ўсяго іншага, акрамя Аллага, набліжаюць.

Падзвіжнік не павінен нікуды свой позірк накіроўваць і сваё рашэнне адмоўнае або станоўчае выказваць нават тады, калі яго здабыткам будзе дабрабыт зямны і нябесны, становішча святога ці нават прарока.

Калі прыляціць страла, ён не павінен заплюшчваць вочы, а калі яна пашкодзіць адно вока, другі ён павінен раскрыць яшчэ больш ахвоча.

Калі падчас сузірання Ісціны на яго будзе каменне ляцець, ён не павінен хаваць галаву і нават абараніцца хацець. Калі накіруецца на яго люты леў, то яго, нібы мурашкі, не павінен баяцца ён; ён павінен глядзець, як на муху, калі з’явіцца раз’юшаны слон. Паток няшчасця, нібы кропля, не павінен ўвагу яго прыцягнуць, бура бедстваў не павiнна нават валасок на яго галаве варухнуць.

Вераломнае неба з усімі сваімі зоркамі для яго – усеяны залатымі пырскамі блакітны лісток проста, маланка падзей для яго – знесены ветрам жоўты пялёстак. Яркае сонца для яго – малой часціцы доля, паўнаводнае мора – нікчэмная кропля.

Нічым нельга ўвагу яго адцягнуць, нельга пагасіць агонь яго сузірання, калі на яго патокі лінуць.

Гэтая стадыя падзвіжніка даказвае яго адданасць і паказвае яго шчырасць; яна прыкмета таго, што ён шчыры ўлюбёны, чыстай душой паланёны; бясспрэчны доказ таго, што яго планы далёкія, важкае сведчанне таго, што яго каханне высокае.

Сэрца беднага апальшчыка сагрэў жар любові да сонцападобной царэўны, ад гэтага жара кроў яго ўскіпела, душа яго імкнулася выйсці з цела Здабытак розуму ён выпусціў з рук, моцны запал вар’ятам яго зрабіў без прынукі. Дзеці збівалі яго камянямі, гналі яго з адной вуліцы на другую. А ён імя царэўны заклікаў – гэтым ён сэрца сваё суцяшаў. Калі яму назалялі камяні дзяцей, ён прыходзіў да печы сваёй.

Пра каханне апальшчыка прайшлі па горадзе чуткі, дасягнула і вушэй царэўны тая пагудка. Паколькі шчырая любоў валодае чароўнай сілай, яна кранула яе сэрца, і ў яе з’явілася жаданне ўбачыць свайго апантанага закаханага.

Царэўна выехала на шпацыр верхам і накіравалася да апальшчыка на кані сваім. Калі няшчасны апальшчык даведаўся пра гэта шчасце, ён засяродзіў на ёй ўсю сваю ўвагу і скіраваў на яе погляд, пакуль не страціў прытомнасць. Ён увесь быў ахоплены агнём пякучым і сузіраў, хоць ужо быў невідушчы. Людзі не паспелі прыйсці да яго на дапамогу, а жыццё ўжо сышло ад нябогі.

Царэўна, прычына яго смерці, па сваім неразумным закаханым плакала і тужыла – сама яго забіла і сама ж па ім жалобу насіла.

То сіла любові сапраўднай цэлыя горы скранае.

Задаволенасць – гэта азначае адмовіцца ад сваіх жаданняў і самазадавальнення; выпіць чару задаволенасці Вышняй Ісцінай; гэта значыць сэрца пахаваць і забыць, дзеля задавальнення сапраўды Любага жыць.

Гэтая стадыя з’яўляецца вельмі высокім узроўнем, найвышэйшай ступенню падзвіжніка, таму што спачатку, калі ён знаходзіцца ў ніжэйшай зняважанай стадыі, яго задаволенасць нікчэмная. Але калі ён самазадавальненне ў агні знішчэння цалкам спальвае і, дзейнічаючы дзеля задавальнення Божай Ісціны, угору сябе падымае, ён сябе ад бруду таго, што не ёсць Бог, ачышчае і высокія якасці набывае.

На гэтай цудоўнай стадыі падзвіжнік ў карціннай галерэі не адрознівае партрэт кітайца ад партрэта верніка, бо ён усё лічыць творамі Усявышняга Мастака і ўсё бачыць дарэчным на сваім месцы. У яго ўжо не столькі радасці ад райскіх даброт, ён не так ужо смуткуе ад пякельных пакут. Ён годнасці Майсея не ўсхваляе, дзеі Фараона не асуджае. Паміж мудрацом Ібрагімам і Намрудам праклятым ён не бачыць розніцы, для яго яны нібы блізняты.[41]

Калі ў садзе сусвету ў яго ногі будуць ўтыкацца шыпы або на яго галаву будуць сыпацца кветкі, то ён, паколькі ўсё гэта адбываецца па волі і загадзе Усемагутнага Садоўніка, не павінен берагчы ногі ад шыпоў, не павінен хаваць галаву ад кветак.

Дзеля задавальнення Любага ён павінен душу падарыць, калі Ён запатрабуе і жыццё, ён і яго павінен з задавальненнем уручыць і лёс за гэта дабраславіць. Ён павінен жыць дзеля Яго і памерці, калі ў гэтым сутнасць задаволенасці на гэтым свеце.

Ён павінен бачыць сваю задаволенасць у задавальненні Ісціны, дзеля яе адмовіцца ад уласных жаданняў і ахвяраваць сабой. Калі Ісціна будзе літасцівая з ім, яна павінна быць каханай яго, калі яна будзе строгая з ім, ён усё роўна павінен яе любіць. Ён павінен успрымаць як лячэнне, калі нават яна наносіць яму рану, ён павінен быць рады, калі яна накладае павязку на рану ў яго грудзях.

Будзь задаволены ўсім, што добрым ці то дрэнным выглядае,

Бо сутнасць усяго – ад Пана Бога, добра ўсё, што Ён стварае.

Аповяд пра тое, што халіф Алі пісаў пра задаволенасць

Жэмчуг мора святасці, зорка неба праўдзівай дарогі, пераможны леў Божы, валадар прававерных Алі сын Абу Таліба, хай будзе ім задаволены Пан Бог, аб стадыі задаволенасці пісаў і пра падзвіжніку, надзеленым якасцямі задаволенасці, пяром асветы распавядаў.

Ён выказвае такую думку: калі задаволенасць падзвіжніка дасканалая і адпавядае задаволенасці нябеснай, калі яго папросяць падставіць левую вачніцу пад вушак дзвярэй, ён не павінен пра сваё становішча забываць і ў знак празмернай адданасці правую вачніцу для гэтай справы аддаваць. Калі ён зробіць так, то яго свавольства не прывядзе да задаволенасці.

Чаму той, хто знаходзіцца ў стадыі задаволенасці, дзеля падпарадкавання губляе ўсё сваё, павінен лічыць правае вока шаноўным, а левы нікчэмным? Задаволенасць патрабуе паступаць дакладнга, як загадана.

Такая салодкая ягада ў садзе святасці бывае, такі прыемны плод на дрэве ісціны паспявае.

Каханне – гэта зіхатлівае свяціла, ад якога iдзе яснасць і святло людскіх вачэй, бліскучы жэмчуг, які дорыць прыгажосць і каштоўнасць вянкоў людзей; гэта ўзыходзячае сонца, якое сэрца, зарослае калючым хмызам смутку, у кветнік ператварае, срэбны месяц, якая цёмную спачывальню душы асвятляе; гэта шырокае мора, кожны вір якога топіць сотні караблёў розуму і прасвятлення, высокая гара, кожны камень якой зносіць галаву пабожнасці і праведнага служэння; гэта пякучае полымя, у якім палаюць сэрцы, зіготкая бліскавіца, ад якой душы пакутуюць без канца; гэта крыважэрны цмок, высмоктвае кроў людзей, нібы вампір, грозны цар, што парушае спакой і мір. Той не нап’ецца крывёю, колькі б ні піў, гэты не здавольваецца крывёю, колькі б ні ліў.

Каханне – гэта ўдар маланкі, які спальвае гумно розуму і веры, бура, якія разносіць па свеце яго попел. Для яе аднолькавыя жабрак і шах, яна набожнага і распуснае ператварае ў прах.

Яна ў душы закаханага цягу да каханай выклікае, адным ззяннем сваім яго душу адымае.

Закаханы – палонны такой нягоды, ахвяра такога непагоды. Ён патанае ў хвалях шторму, яго забівае раскатам грому. Ён пакутуе пад уладай вераломнай пачвары, ён губляе розум ад д’ябальскай кары. Гэтай смуты ён запалонены, ад гэтага ката ён неабаронены. Ён – пакутнік такога крывапіўцы, ён – ахвяра такога забойцы.

Фархад быў адным з нявольнікаў гары любові высокай, Маджнун быў адным з палонных пустыні вар’яцтва шырокай. Матылёк – адзін са звар’яцелых закаханых у свяцільню начэй, адзін з горача закаханых у ружу – палымяны салавей.

Адным з адчуўшых жар кахання з’яўляецца Хасроў, паэт цудоўны, адным з праслаўленых ў піцейным доме любові з’яўляецца Джамі, усім вядомы, – хай будзе ім пухам зямля, хай уганаруе Алах нас ісці па іх шляхах, хай накіруе нас па іх слядах.

Вышэйапісаная любоў і вышэйзгаданыя закаханыя існуюць дзякуючы Каханай, яны заўсёды знаходзяцца ў вышэй згаданым стане і валодаюць вышэйназванымі якасцямі.

Сутнасць іх Каханай – прыгажосць, і выслоўе: “Папраўдзе, Аллаг прыгожы і любіць Ён прыгажосць” сведчыць пра гэта. Любоў, нягледзячы на наяўнасць у ёй гонару і велічы, волі і самастойнасці, з’яўляецца нямоглым слугой і бездапаможным рабом пры пышным двары царства прыгажосці.

Калі султанша прыгажосці выходзіць з-за найчысцейшай заслоны сваёй і калі загараецца бляск яе з’яўлення, ён разбівае шкла вокнаў вачэй закаханага, прыводзіць іх у бяздзейнасць, нібы вочы аленя здзіўленага, а затым бясстрашны чарадзей любові праз гэтыя вокны прабіраецца ў дом сэрца; ад яго разбурэнняў у гэтым доме пачынаецца страта розуму і разважлівасці.

Невядома, як ахвяры гэтага тырана, пасланага султаншай прыгажосці, будуць яго прыгнёт цярпець, пад яго цяжкім цяжарам які стан яны будуць мець.

Нягледзячы на гэта, палонныя гэтага царства, якія пакутуюць і бяздольныя людзі гэтага панства, віном гэтай прыгажосці да страты прытомнасці ўпіваюцца, ад яе сузірання дзівяцца і здзіўляюцца, ёю паланёныя, у яе горача ўлюбляюцца.

Калі гэтая султанша, захапіўшы гэтую краіну і паланіўшы хуткім набегам яе жыхароў, сыходзіць з саду ззяння ў сваю таемную святыню, калі гэтае святло заходзіць за заслону цемры, калі сонца прыгажосці хаваецца за чорнымі хмарамі, бяздольны і запалонены народ гэтай краіны, з-за перапынку яго сузірання, а ён жадае яго працягу, такі шум і мітусню падымае, што можна падумаць, быццам дзень ўваскрэсення надыходзіць. Народ сумуе, гаруе, падымае крыкі, нібы ў час Адплаты, крыкі і ляманты дасягаюць небасхілу і лясных шатаў. Гэта такі стан, цяжкасці якога нельга пераказаць, бедствы якога нельга апісаць, яго не зразумее той, хто сам яго не перажываў, і не паверыць той, хто сам відавочцам гэтага не бываў. Усё гэта і называецца развітаннем і растаннем.

Маюцца тры віды любові, якія дзеляцца на некалькі ступеняў. Першы від – гэта звычайная любоў, распаўсюджаная сярод простага люду. Пра яе кажуць: “Такі і такі закахаўся ў такую і такую”.

У найвышэйшай ступені гэтага віду любові мэтай з’яўляецца законны шлюб, агульны і традыцыйны для ўсяго чалавецтва звычай. Што тычыцца ніжэйшай ступені, то на гэтай ступені могуць паўстаць трывогі і хваляванні, беспарадкі і непрыемнасці, пра якія нязручна распавядаць і непрыстойна пісаць.

Другі від – гэта любоў абраных, якая бывае ў асаблівых людзей. Гэта азначае – нявінным поглядам нявінных вачэй нявіннае аблічча сузіраць, пад дзеяннем гэтага нявіннага аблічча нявіннае сэрца ўзбуджаць і шляхам гэтага нявіннага сузірання атрымліваць асалоду ад нявіннай прыгажосці сапраўднага каханага.

Адным з ранейшых паэтаў, нявіннай любоўю паланёных, паэтаў, што пісалі паэмы аб горача закаханых, з’яўляецца Эмір Хасроў Дэлійскі, леў лесу паэзіі, саламандра агню храма любоўных нягодаў, беззаганны падарожнік даліны страсці і асалоды. Яго выдатныя выказванні, бліскучыя і змястоўныя вершы выклікалі замяшанне сярод закаханых і паднялі лямант на сходзе людзей, захапленнем паланёных.

Яшчэ адным з цудоўных, нябачаных і рэдкіх у любові людзей, уладальнікам нявіннай прамовы і нявінных вачэй, гонарам нацыі і веры з’яўляецца шэйх Іракы, які надзелены якасцямі сапраўднага закаханага і якім складзены творы бездакорнага зместу і формы.

З наступных варта згадаць нявіннага гульца любові, які, робячы адзін толькі ход, трапляе адразу ў два сусветы, паверанага таямніц гулякаў, апілых віном Ісціны ў піцейным доме любові, сонца нацыі і веры Хаджа Хафіза Шыразскага, а таксама правадыра беззаганных закаханых, які адным вогненным уздыхам спальвае гэтае святло і таго шэйхуль-Іслама, які ўчыняе на нябеснае царства паход, яго светласць настаўніка – намі ушанаванага – сваёй нацыі і веры Абдурахмана Джамі, хай будзе яму зямля пухам.

Хоць іх вартасці і вышэй чыста паэтычных, але яны і паэзіяй ўсіх жанраў Сусвет чаравалі, любоўным агнём сваіх вершаў ўвесь свет спальвалі, ад кожнага іх бэйта душы і сэрцы мужоў любоўю палалі.

Ёсць і яшчэ людзі, паспытаць віна любові з чары гэтага валадар, якія ішлі па паказаным ім шляху, вершы якіх пра каханне і страсці сагравалі сэрца цюркаў і ўздымалі замяшанне сярод сартаў[42].

Мэта іх у гэтым творчасці і ў гэтай паэзіі – выказванне сваёй любові, скаргі на полымя страсці і яе наступствы і гордыя выказванні пра пакуты, якія прычыняюцца маланкай любоўных бедстваў.

Свет кахання адрозніваецца бездапаможным станам закаханага і вялікай прыгажосцю каханай. Кожны закаханы дзіўнымі думкамі жыве; ён перажывае дзіўны стан, адчувае цудоўныя перажыванні і пагібельныя мукі. Ён у словах выказвае ўсё, што яго дзівіць: бязмежнасць прыгажосці каханай, яе пяшчота, празмернасць яе зламыснасці і гонару і іншыя яе якасці; сілу сваёй любові і страсці, бясконцасць засмучэнняў, свае просьбы і таму падобныя перажыванні; ёсць яшчэ цяжкія абставіны, якія маюць дачыненне да абодвух бакоў. Хоць пра іх складаюць шмат кніг і пісалася шмат твораў, але нам не ўяўляецца магчымым цалкам іх апісаць, пяро не ў сілах пра іх як след расказаць.

Жыццё на сегасветным базары дзякуючы любові ў поўным разгары. Нежывое цела – чалавечая гаворка, калі кахання няма; луг без кветак, без духмянага мурогу – людскія словы і выразы, калі згасла яе святло, і ўсё дарма. Свечка без ззяння – гаворка, у якой няма паэтычнага дару, нуднае грамадства – паэзія, у якой няма любоўнага жару. Акрамя любові ўсе – пустая казка. Праўду кажуць пра любоў: гэта – сутнасць жыцця і яго кроў.

Агонь любові стаў душу Маджнуна саграваць, і яго полымя пачало ў яго аслабелым целе жар падымаць. Усімі сродкамі спрабавалі яго лячыць, але не змаглі панізіць жар. Калі хворы стаў пакутаваць у перадсмяротных пакутах, адзін з сяброў пайшоў да Лайлі, каб ёй сказаць пра гэта. Гэтая вестка вельмі засмуціла яе, і яна паслала Маджнуну словы свае. Калі пасланнік вярнуўся з паперай той, цела Маджнун развітвалася з душой.

Міласэрныя сябры пачалі яму гэты ліст чытаць і сталі дабратворнае дзеянне на хворага заўважаць. Кожнае паўторнае чытанне ліста надавала сілу целе хворага. Хоць яму не дапамаглі амулеты і заклінанні, аказала цудатворнае дзеянне каханай пасланне. Маджнун вылечылася шматразовае ліста чытанне, ён нібы кудмень павесіў яго на шыю. Ад слоў кахання яго хвароба прэч сышла, ад паўтарэння гэтых слоў душа ў яго целе ажыла.

Але мілую пабачыць – і ён больш ужо не хворы.

Что вызывает тренды на фондовых и товарных рынках Объяснение теории грузового поезда Первые 17 лет моих рыночных исследований сводились к попыткам вычислить, когда этот...

ЧТО ТАКОЕ УВЕРЕННОЕ ПОВЕДЕНИЕ В МЕЖЛИЧНОСТНЫХ ОТНОШЕНИЯХ? Исторически существует три основных модели различий, существующих между...

ЧТО И КАК ПИСАЛИ О МОДЕ В ЖУРНАЛАХ НАЧАЛА XX ВЕКА Первый номер журнала «Аполлон» за 1909 г. начинался, по сути, с программного заявления редакции журнала...

Система охраняемых территорий в США Изучение особо охраняемых природных территорий(ООПТ) США представляет особый интерес по многим причинам...

Не нашли то, что искали? Воспользуйтесь поиском гугл на сайте: